Ο ανθρώπινος οργανισμός είναι μία μηχανή παραγωγής καύσης άνθρακα, κάτι που επιτυγχάνεται μέσω πολλών και διαφορετικών μηχανισμών που λαμβάνουν χώρα σε κύτταρα, ιστούς και όργανα. Ο θυρεοειδής αδένας αποτελεί μέρος αυτής της μηχανής. Πρόκειται για τον πιο μεγάλο ενδοκρινή αδένα του ανθρώπινου σώματος, ο οποίος εντοπίζεται στο πρόσθιο μέρος του λαιμού, πάνω από την τραχεία, με το χαρακτηριστικό σχήμα της πεταλούδας. Από το θυρεοειδή αδένα παράγονται οι πολύτιμης σημασίας ορμόνες, Τ3 και Τ4, οι οποίες ακολούθως καθορίζουν ποικίλες διεργασίες στον οργανισμό και επιδρούν σε κάθε τύπο κυττάρων.

 

Οι ορμόνες του θυρεοειδούς ρυθμίζουν την παραγωγή ενέργειας και το μεταβολισμό σε όλο το σώμα, συμπεριλαμβανομένης της καρδιάς, του εγκεφάλου, του δέρματος, του γαστρεντερικού συστήματος και της θερμοκρασίας του σώματος. Κατά συνέπεια, τυχόν διαταραχές στην ισορροπία των ορμονών του θυρεοειδούς μπορούν να επιδράσουν καταλυτικά σε ένα ευρύ φάσμα σωματικών λειτουργιών και να οδηγήσουν σε συγχύσεις και συχνά εσφαλμένες διαγνώσεις.

Ο Υποθυρεοειδισμός αποτελεί ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα που υποδηλώνει διαταραχές στη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα. Πρόκειται για μία κατάσταση κατά την οποία ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, με αποτέλεσμα να μην παράγονται επαρκείς ποσότητες Τ4 και Τ3, οι οποίες αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση για την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού. Εξίσου σοβαρό πρόβλημα είναι κι ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός, μία κατάσταση που λανθάνει της προσοχής ασθενών και γιατρών.

 

Ο Υποθυρεοειδισμός που διχάζει γιατρούς και ασθενείς

Ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός ορίζεται ως μία κατάσταση ήπιας υπολειτουργίας του θυρεοειδούς αδένα, όπου στο βιοχημικό έλεγχο η TSH, η θυρεοειδοτρόπος ορμόνη που παράγεται από την υπόφυση και προάγει τη λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα, ανευρίσκεται σε οριακά πάνω από τα ιδανικά επίπεδα, ενώ οι ορμόνες του θυρεοειδούς (Τ3, Τ4) κυμαίνονται σε φυσιολογικά επίπεδα.

Στην ουσία, δηλαδή, πρόκειται για μία κατάσταση μειωμένης λειτουργίας του θυρεοειδούς, δίχως να υφίσταται στην πραγματικότητα πάθηση του θυρεοειδούς. Ένα επιπλέον χαρακτηριστικό του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού αποτελεί το γεγονός ότι, εν αντιθέσει με τον Υποθυρεοειδισμό, δεν εκδηλώνεται με εμφανή κλινικά σημεία και συμπτώματα ή αυτά δεν καθίστανται εγκαίρως αντιληπτά από τον ασθενή και το γιατρό και εξελίσσονται σταδιακά.

Πέραν αυτού, τα συμπτώματα με τα οποία εμφανίζεται αυτός ο τύπος περιορισμένης λειτουργίας του θυρεοειδούς δεν αρκούν, ούτως ώστε να χαρακτηριστούν ως νόσος σύμφωνα με τα συνήθη ιατρικά μέτρα. Παρά ταύτα, θεωρούνται αρκετά ενοχλητικά, για να επιτρέψουν σε κάποιον να νιώθει ότι είναι καθόλα υγιής. Πρόκειται, εν ολίγοις, για μία ύπουλη κατάσταση, καθώς, σύμφωνα με τους επιστήμονες, έχει υποστηριχθεί ότι το 40-60% των ασθενών με Υποκλινικό Υποθυρεοειδισμό αγνοούν ότι πάσχουν.

Εξαιτίας όλων των παραπάνω, δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου η διάγνωση του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού δεν είναι σωστή και η θεραπευτική αντιμετώπιση του με φάρμακα αποδεικνύεται ανεπαρκής. Όλα αυτά απορρέουν από το γεγονός ότι ο θυρεοειδής αδένας χαρακτηρίζεται ως «μίμο» όργανο, καθώς μιμείται συμπτώματα άλλων παθήσεων, σε πολλαπλά συστήματα και όργανα του σώματος μας. Το γεγονός αυτό υποδηλώνει ότι τα συμπτώματα που προκαλεί ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός προσιδιάζουν σε αυτά άλλων ασθενειών ή συγχέονται με τις φυσιολογικές επιπτώσεις της γήρανσης. Μάλιστα, αρκετοί ασθενείς με ανεπαρκή λειτουργία του θυρεοειδούς αδένα δεν αποκλείεται σε ορισμένες περιπτώσεις να διαγνωσθούν εσφαλμένα με ινομυαλγία.

Είναι αντιληπτό, λοιπόν, ότι ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός μπερδεύει γιατρούς και ασθενείς, καθώς τα κλινικά σημεία και συμπτώματα με τα οποία παρουσιάζεται πολλές φορές αποδίδονται σε άλλες νόσους και οδηγούν σε εσφαλμένες διαγνώσεις. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, δημιουργείται ένας ατέρμονος κύκλος όπου η αδιάγνωστη πάθηση του θυρεοειδούς οδηγεί σε περαιτέρω επιδείνωση της αντίστασης στην ινσουλίνη και με τη σειρά της η αντίσταση στην ινσουλίνη επιφέρει δυσμενείς συνέπειες στη λειτουργία του θυρεοειδούς.

 

Τα συνήθη κλινικά συμπτώματα του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού

Όπως προαναφέρθηκε, η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς αδένα εκδηλώνεται με συμπτώματα που ποικίλλουν σημαντικά από άτομο σε άτομο και τείνουν να εμφανίζονται βαθμιαία, σε σημείο που ενδέχεται να μην ερμηνευτούν άμεσα από γιατρούς και ασθενείς ως μία διαταραχή του θυρεοειδούς. Μάλιστα, περίπου το 70% των πασχόντων από Υποκλινικό Υποθυρεοειδισμό δεν παρουσιάζουν συμπτώματα. Εντούτοις, αν εκδηλωθούν συμπτώματα, αυτά συνήθως περιλαμβάνουν:

  • Αίσθημα κόπωσης
  • Σταδιακή αύξηση του σωματικού βάρους
  • Δυσκαμψία και δυσχέρεια στην κίνηση των αρθρώσεων
  • Αραίωση των μαλλιών και του εξωτερικού τόξου των φρυδιών
  • Ψυχική υποτονικότητα, μειωμένη γνωστική λειτουργία και περιορισμένη μνήμη
  • Κρύα άνω και κάτω άκρα και μειωμένη αντοχή στο κρύο
  • Ξηροδερμία
  • Δυσκοιλιότητα

 

Τα πιθανά αίτια του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού

Το βασικό πρόβλημα έγκειται στο γεγονός ότι, για να είναι χρήσιμη η Τ4 (σχετικά ανενεργή ορμόνη “αποθήκευσης”) είναι απαραίτητο να μετατραπεί σε Τ3 (“ενεργή” ορμόνη). Ωστόσο, ορισμένα άτομα αδυνατούν να το κάνουν αυτό πολύ καλά. Αντιθέτως, από το θυρεοειδή των συγκεκριμένων ατόμων παράγονται ανεπαρκείς ποσότητες της ενεργούς ορμόνης Τ3 και στον αντίποδα υπερβολικά αυξημένες ποσότητες της αδρανούς μορφής της ορμόνης Τ3, η οποία είναι γνωστή ως αντίστροφη Τ3 ή “rT3”.

 

Αυξημένη αδρεναλίνη, γήρανση, κακή διατροφή, έκθεση σε τοξικά μέταλλα, κακοήθειες, πνευμονία, καρδιολογικές παθήσεις, χρόνια νεφρική ανεπάρκεια κίρρωση του ήπατος

Η κατάσταση αυτή αναφέρεται συχνά ως σύνδρομο ασθενείας ευθυρεοειδούς, σύνδρομο χαμηλού Τ3 ή διαταραχή μετατροπής περιφερειακής ορμόνης θυρεοειδούς και μπορεί να οφείλεται σε διάφορες καταστάσεις, όπως η αυξημένη αδρεναλίνη, η γήρανση, η κατανάλωση τροφών χαμηλών σε πολύτιμα θρεπτικά συστατικά, η έκθεση σε τοξικά μέταλλα, οι κακοήθειες, η πνευμονία, η καρδιακή ανεπάρκεια, το έμφραγμα μυοκαρδίου, η χρόνια νεφρική ανεπάρκεια και κίρρωση του ήπατος.

 

Μειωμένα επίπεδα της ορμόνης Τ4, ορισμένα φάρμακα, Σακχαρώδης Διαβήτης, ανεπάρκειες πολύτιμων μικρο και μακροθρεπτικών συστατικών, φθόριο και ακτινοβολία

Τα ελλιπή επίπεδα της ορμόνης Τ4, προκειμένου αυτή να μετατραπεί σε Τ3 αποτελούν έναν επιπλέον αιτιολογικό παράγοντα εμφάνισης Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού. Η χρήση ορισμένων φαρμάκων μπορεί να παίξει μείζονα ρόλο στο συγκεκριμένο μηχανισμό μετατροπής, συμπεριλαμβανομένων των β-ανταγωνιστών, τον αντισυλληπτικών και των συνθετικών οιστρογόνων από το στόμα. Επιπλέον, οι κλασικές δίαιτες, ο Σακχαρώδης Διαβήτης, οι ανεπάρκειες πολύτιμων μικρο και μακροθρεπτικών συστατικών, το φθόριο και η ακτινοβολία μπορεί να επηρεάσουν τη μετατροπή της Τ4 σε Τ3.

 

Θυρεοειδίτιδα Hashimoto

Μία πολύ συχνή αιτία, που ενοχοποιείται για το 60%-80% των περιπτώσεων  του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού, αποτελεί η θυρεοειδίτιδα Hashimoto, μία αυτοάνοση διαταραχή κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του ίδιου του οργανισμού επιτίθεται στο θυρεοειδή αδένα. Η συγκεκριμένη ασθένεια ενδέχεται αρχικά να οδηγήσει σε υπερθυρεοειδισμό, όμως εν τέλει θα επιφέρει την εξάντληση του θυρεοειδούς, λόγω της βλάβης των ιστών στον αδένα και στην αδυναμία παραγωγής επαρκούς ποσότητας θυρεοειδούς ορμόνης.

 

Στρες

Ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός, μάλιστα, μπορεί να παρουσιαστεί, όταν επί μακρόν χρονικό διάστημα το σώμα αποστέλλει πάρα πολλούς ψευδείς αντιδράσεις «μάχης ή φυγής» (fight-or-flight response), εξαιτίας του στρες. Αυτοί οι ψεύτικοι «συναγερμοί» συντείνουν στην αυξημένη δράση των επινεφριδίων και του θυρεοειδούς.

 

Ελλιπής θεραπεία του Υποθυρεοειδισμού

Για την εμφάνιση του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού μπορεί να ευθύνονται κι άλλες αιτίες. Σε αυτές συγκαταλέγονται η ελλιπής θεραπεία του Υποθυρεοειδισμού εξαιτίας άλλων λόγων, όπως η θυρεοειδεκτομή, η θεραπεία ραδιενεργού ιωδίου, οι διηθητικές νόσοι, όπως η αμυλοείδωση, ή η λήψη ορισμένων φαρμάκων (Ιντεφερόνη άλφα, Ιντερλευκίνη 2, λίθιο, αναστολείς τυροσινικής κινάσης, αμιωδαρόνη).

 

Πρόσφατη εγκυμοσύνη ή τοκετός

Συχνά, μάλιστα, ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός μπορεί να παρουσιαστεί έπειτα από πρόσφατη κύηση ή τοκετό.

Όλοι οι παραπάνω παράγοντες οδηγούν σε βιοχημική εκτροπή του θυρεοειδούς αδένα, με τελικό επακόλουθο το ορμονικό χάος που σημειώνεται μετέπειτα.

 

Η Σύγχρονη Ιατρική αντιμετώπιση του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού

Ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός έχει συσχετιστεί με δυσμενείς επιπτώσεις στο καρδιαγγειακό και νευρομυϊκό σύστημα, στο μεταβολισμό και τη γνωστικότητα. Σε περίπτωση δε που δεν αντιμετωπιστεί έγκαιρα, ενοχοποιείται για αυξημένη νοσηρότητα και θνησιμότητα.

Η Σύγχρονη Ιατρική αντιμετώπιση του Υποκλινικού Υποθυρεοειδισμού βασίζεται στην αξιολόγηση του συνόλου των βιοχημικών δεικτών και των κλινικών συμπτωμάτων, στη μέτρηση της θερμοκρασίας του σώματος, στη διεξαγωγή εξειδικευμένων εργαστηριακών και μοριακών εξετάσεων του θυρεοειδούς, οι οποίες ανιχνεύουν δυσλειτουργίες και τυχόν ελλείψεις που εντοπίζονται, με απώτερο σκοπό να διαμορφωθεί μία ακριβής αποτύπωση της λειτουργίας του.

Λόγου χάρη, σε περίπτωση που, βάσει των εργαστηριακών ευρημάτων, ανευρεθούν μειωμένα επίπεδα τόσο των ολικών όσο και των ελεύθερων μορφών των ορμονών Τ3 και Τ4 σε σχέση με τις ιδανικές τιμές ή η TSH κυμαίνεται στο ανώτερο τμήμα της ιδανικής κλίμακας και ταυτοχρόνως παρατηρούνται πολλά κλινικά συμπτώματα περιορισμένης λειτουργίας του αδένα, τότε θα εκπονηθεί εξατομικευμένη θεραπεία  του θυρεοειδούς.

Ο Υποκλινικός Υποθυρεοειδισμός μπορεί να αντιμετωπιστεί μέσα από την εξάλειψη των αιτιών που τον προκάλεσαν, δηλαδή μέσω της επαναφοράς της βιοχημικής και ορμονικής ισορροπίας του οργανισμού. Αυτό είναι δυνατόν να επιτευχθεί μέσω της διαμόρφωσης εξατομικευμένων θεραπευτικών πρωτοκόλλων, τα οποία διορθώνουν τις ανεπάρκειες σε θρεπτικά συστατικά, συντείνουν στη ρύθμιση των νευροδιαβιβαστών και βοηθούν στην αφαίρεση των βαρέων μετάλλων από τον οργανισμό.

Η εύρυθμη λειτουργία του θυρεοειδούς μπορεί να υποστηριχθεί και με αλλαγές στον τρόπο ζωής, με την υιοθέτηση μίας διατροφής πλούσιας σε πολύτιμα μικροθρεπτικά και μακροθρεπτικά συστατικά, αλλά και με τη βοήθεια της χορήγησης Φυσικών «Βιομιμητικών» ορμονών.

Τα μη διαγνωσμένα ή τα εσφαλμένα διαγνωσμένα προβλήματα που σχετίζονται με το θυρεοειδή αδένα αποτελούν έναν από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους ο ασθενής καταβάλλεται από  κούραση,  ευερεθιστότητα και γνωστική δυσλειτουργία. H ορθή διάγνωση και η αποκατάσταση των φυσιολογικών ορμονικών επιπέδων του θυρεοειδούς αδένα αποτελούν τα εχέγγυα για την ενίσχυση της ποιότητας ζωής των πασχόντων.

 

Δρ. Κοΐνη Νικολέτα, Μ.D.
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, PgD in Genomic Medicine and Healthcare
Ιατρός Λειτουργικής, Αντιγηραντικής, Προληπτικής και Αναγεννητικής Ιατρικής
(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from
A4M (American Academy in Antiaging Medicine).

 

Διαβάστε επίσης


Η Μοριακή διατροφή ως Διατροφικό Μοντέλο

Χρόνια Νοσήματα: Πώς αντιμετωπίζονται οριστικά;

Αυτοάνοσα Νοσήματα: Γιατί μας προδίδει ο οργανισμός μας;

 

  1. Cooper DS. Subclinical hypothyroidism. N Engl J Med. 2001;345(4):260-265
  2. Karmisholt J, Andersen S, Laurberg P. Variation in thyroid function tests in patients with stable untreated subclinical hypothyroidism. Thyroid 2008;18(3):303-308
  3. Fatourechi V. Subclinical hypothyroidism: when to treat, when to watch? Consultant 2004;44(4):533-539
  4. Surks MI, Ortiz E, Daniels GH, et al. Subclinical thyroid disease: scientific review and guidelines for diagnosis and management. JAMA 2004;291(2):228-238
  5. Surks MI, Hollowell JG. Age-specific distribution of serum thyrotropin and antithyroid antibodies in the US population: implications for the prevalence of subclinical hypothyroidism. J Clin Endocrinol Metab. 2007December;92(12):4575-4582 Epub 2007 Oct 2
  6. Gharib H, Tuttle RM, Baskin HJ, Fish LH, Singer PA, McDermott MT. Subclinical thyroid dysfunction: a joint statement on management from the American Association of Clinical Endocrinologists, the American Thyroid Association, and the Endocrine Society. Thyroid 2005;15(1):24-28
  7. Chu JW, Crapo LM. The treatment of subclinical hypothyroidism is seldom necessary. J Clin Endocrinol Metab. 2001;86(10):4591-4599
  8. Villar HC, Saconato H, Valente O, Atallah AN. Thyroid hormone replacement for subclinical hypothyroidism. Cochrane Database Syst Rev. 2007;(3):CD003419