Τι είναι η Λεύκη
Η Λεύκη αποτελεί μία χρόνια, αυτοάνοση πάθηση του δέρματος που επηρεάζει σχεδόν το 0,5-1% του γενικού πληθυσμού. Η Νόσος ξεκινάει να εμφανίζεται στην παιδική ηλικία, με το 29% των περιπτώσεων να καταγράφεται σε παιδιά ηλικίας μικρότερης των 10 ετών και το 50% των περιπτώσεων πριν από την ηλικία των 20 ετών.
Θεραπεύοντας τα Πραγματικά Αίτια
Εξετάσεις Ακριβείας
Εξατομικευμένες Θεραπείες
Τα περιστατικά λεύκης ισοκατανέμονται μεταξύ ανδρών και γυναικών, αν και οι γυναίκες είναι πιο πιθανό να απευθυνθούν σε κάποιον ιατρό για το πρόβλημα αυτό σε σχέση με τους άνδρες.
Η νόσος είναι γνωστή από την αρχαιότητα με τις πρώτες αναφορές να αποδίδονται στον Ιπποκράτη. Η λεύκη αναφέρεται επίσης και σε πρώιμα κείμενα της Ινδικής λογοτεχνίας.
- Ιατρική Ακριβείας
- Διάγνωση Πραγματικών Αιτιών με ακριβή διαγνωστικά ευρήματα
- Εξατομικευμένες θεραπευτικές αγωγές, χωρίς χημικά κατάλοιπα και έκδοχα
- Θεραπείες που δρουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με οποιαδήποτε άλλη φαρμακευτική αγωγή
- Σταδιακή αποκατάσταση Κυτταρικής Λειτουργίας
- Άρση των υποκείμενων Παθήσεων
Τα Συμπτώματα και η Κλινική Εικόνα της Λεύκης
Η Λεύκη χαρακτηρίζεται από λευκές ή υπόχρωμες κηλίδες ή πλάκες με σαφή όρια. Στα σημεία αυτά, η εξέλιξη του αποχρωματισμού δεν είναι απαραίτητα ομοιόμορφη. Πρόκειται, κατ’ ουσίαν, για μικρά, άσπρα σημάδια στο δέρμα, που μπορούν να εντοπιστούν οπουδήποτε. Συνήθως όμως τα σημεία δερματικής βλάβης εντοπίζονται στις προεξοχές των οστών και γύρω από τα στόμια του σώματος. Η νόσος χαρακτηρίζεται ως ασυμπτωματική, αν και σε ορισμένες περιπτώσεις αναφέρεται κνησμός στα σημεία των βλαβών.
Η Λεύκη μπορεί να κατηγοριοποιηθεί ανάλογα με το σημείο εντοπισμού και την έκταση των δερματικών βλαβών.
- Τμηματική λεύκη: εκδηλώνεται σε ένα τμήμα ή σε μία πλευρά του σώματος, με τη μορφή μεμονωμένων λευκών κηλίδων στο δέρμα, το σχήμα των οποίων είναι ακανόνιστο. Παρουσιάζεται κατά κύριο σε νεαρότερες ηλικίες, εξελίσσεται για ένα ή δύο χρόνια και στην πορεία σταματά.
- Γενικευμένη (κοινή λεύκη). Αποτελεί την πιο συχνή μορφή της νόσου. Τα σημεία αποχρωματισμού εντοπίζονται διάσπαρτα στο σώμα και συνήθως έχουν συμμετρική κατανομή.
- Ακροπροσωπική. Οι δερματικές βλάβες εστιάζονται κυρίως γύρω από την περιοχή του στόματος και των οφθαλμών, καθώς και στα άκρα των δακτύλων.
- Καθολική. Ο δερματικός αποχρωματισμός μπορεί να ανέλθει έως και μέχρι 80% της συνολικής επιφάνειας του δέρματος.
- Δερμοτομιακή. Οι δερματικές βλάβες εντοπίζονται κατά μήκος ενός δερμοτομίου και συνήθως επεκτείνονται σε όλη την περιοχή.
- Εντοπισμένη. Λίγες (συνήθως 1-2) αποχρωματισμένες κηλίδες εμφανίζονται στην ίδια περιοχή του σώματος (μη δερμοτομιακή κατανομή).
Λεύκη & Συσχέτιση με Αυτοάνοσα Νοσήματα
Πολλές ερευνητικές ομάδες έχουν ασχοληθεί με τη συσχέτιση της Λεύκης με αυτοάνοσα νοσήματα. Οι αρχικές παρατηρήσεις υποστηρίζουν ότι ασθενείς με λεύκη πολύ συχνά ανέφεραν την ύπαρξη αυτοάνοσων νοσημάτων, όπως ρευματοειδή αρθρίτιδα, θυρεοειδίτιδα Hashimoto, ψωρίαση, ερυθηματώδη λύκο και νόσο του Addison. Περαιτέρω έρευνες στα άτομα αυτά αλλά και στο οικογενειακό τους περιβάλλον κατέδειξαν την ύπαρξη ενός γονιδίου (NALP1), το οποίο σχετίζεται με την έμφυτη ανοσία και προδιαθέτει για την εμφάνιση λεύκης ή αυτοάνοσων νοσημάτων.
Οι επιστήμονες δεν έχουν ακόμα καταλήξει σε μια βάσιμη θεωρία για το πώς η ύπαρξη αυτού του γονιδίου προδιαθέτει για την εμφάνιση της νόσου. Ωστόσο, βάση του ότι το γονίδιο αυτό εμπλέκεται στην έμφυτη ανοσία και την παρατήρηση πως η λεύκη συχνά εμφανίζεται έπειτα από βακτηριακές ή ιογενείς λοιμώξεις (διαδικασίες που ενεργοποιούν τους μηχανισμούς της έμφυτης ανοσίας), ισχυροποιείται η εμπλοκή του γενετικού αυτού παράγοντα στην παθογένεση της λεύκης.
Παθοφυσιολογία της Λεύκης
Η Λεύκη χαρακτηρίζεται ως μία πολυπαραγοντική νόσος με πολύπλοκη παθογένεση και ποικίλα αίτια, στην οποία εμπλέκονται γενετικοί αλλά και περιβαλλοντικοί παράγοντες. Στις περιοχές που εντοπίζεται η λεύκη, τα μελανοκύτταρα απουσιάζουν ή είναι μη λειτουργικά. Καθώς εξαπλώνεται η Λεύκη, επέρχεται η καταστροφή των μελανοκυττάρων.
Πρόκειται για μία διαδικασία σταδιακή και για αυτήν ευθύνονται, σύμφωνα με τις ισχύουσες θεωρίες, μηχανισμοί αυτοανοσίας, κυτταροτοξικοί μηχανισμοί, ανωμαλίες των ίδιων των μελανοκυττάρων, μηχανισμοί οξείδωσης και μηχανισμοί που εμπλέκουν νευροχημικά μόρια.
Μηχανισμοί Αυτοανοσίας και Κυτταροτοξικότητας
Η θεωρία αυτή που ενοχοποιεί τους μηχανισμούς αυτοανοσίας προτείνει πως αλλαγές και διαταραχές στους μηχανισμούς της έμφυτης και επίκτητης ανοσίας ευθύνονται για την καταστροφή των μελανοκυττάρων. Τη θεωρία αυτή έρχεται να ισχυροποιήσει η εύρεση αντισωμάτων έναντι πρωτεϊνών των μελανοκυττάρων σε ασθενείς με λεύκη.
Μηχανισμοί οξείδωσης
Η θεωρία αυτή προτείνει ότι για την καταστροφή των μελανοκυττάρων ευθύνεται ένα ενδιάμεσο μόριο ή μεταβολικό παράγωγο της διαδικασίας παραγωγής της μελανίνης.
Μηχανισμοί που εμπλέκουν μόρια με νευροχημική δράση
Στην υπόθεση αυτή μείζονα ρόλο φαίνεται να διαδραματίζει ένα μόριο με νευροχημική δράση, το οποίο δύναται να καταστρέψει τα μελανοκύτταρα ή να παρεμποδίσει τη σύνθεση της μελανίνης.
Λεύκη και Εντερικό Μικροβίωμα
Κάτι που δε γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος είναι ότι, στην πραγματικότητα, το 80-85% του Ανοσοποιητικού μας Συστήματος εδράζεται στο έντερο.
Αυτό σημαίνει ότι μία από τις κύριες αιτίες των Αυτοάνοσων Νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της Λεύκης, είναι η κακή λειτουργία του εντερικού σωλήνα.
Ένα υγιές γαστρεντερικό σύστημα χρησιμεύει σαν φράγμα. Εμποδίζει αχώνευτα σωματίδια τροφίμων, μικρόβια, τοξίνες και άλλες ανεπιθύμητες ουσίες να εισέλθουν στο σώμα μέσω του αίματος.
Όταν τα επιθηλιακά κύτταρα του εντερικού τοιχώματος καταστραφούν, οι ουσίες είναι σε θέση να κάνουν «διαρροή» στο σώμα. Μία επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα ακολουθεί και οδηγεί σε Φλεγμονή.
Η φλεγμονώδης απόκριση προκλήθηκε από ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Στην περίπτωση της Λεύκης, το δέρμα είναι εκείνο που επηρεάζεται.
Λεύκη και Διατροφή
Η τήρηση μίας υγιεινής διατροφής, πλούσιας σε θρεπτικά συστατικά, θα μπορούσε να βοηθήσει σημαντικά στον έλεγχο της επέκτασης της νόσου και στην αναγέννηση του δέρματος. Τροφές των οποίων η κατανάλωση ενδείκνυται για τους ασθενείς με Λεύκη είναι οι εξής:
- Τροφές πλούσιες σε Βιταμίνες D, Β12, C και Α
- Ω-3 λιπαρά οξέα, που περιέχονται σε τροφές, όπως τα λιπαρά ψάρια και οι ξηροί καρποί
- Τροφές πλούσιες σε αντιοξειδωτικά, όπως τα φρούτα και τα λαχανικά
- Τρόφιμα με αυξημένη περιεκτικότητα σε Β-καροτένιο (π.χ. καρότα, σπανάκι), φυτικές ίνες, ψευδάργυρο, χαλκό και σίδηρο.
Αντιθέτως, κάποιες άλλες τροφές επενεργούν δυσμενώς στη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος και απαγορεύεται να καταναλώνονται από ασθενείς με Λεύκη. Σε αυτές συγκαταλέγονται οι εξής:
- Ζάχαρη και επεξεργασμένοι υδατάνθρακες
- Γαλακτοκομικά προϊόντα
- Κόκκινο κρέας
- Αλκοόλ και ανθρακικά
- Οποιαδήποτε τροφή έχει υποστεί έντονη επεξεργασία και περιέχει πολλά χημικά, συντηρητικά και πρόσθετα χρώματα
- Τηγανιτά, καυτερά και τσιγαριστά φαγητά
Λεύκη και ήλιος
Οι πάσχοντες από Λεύκη είναι απαραίτητο να αποφεύγουν την υπερβολική έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία, διότι διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο ηλιακών εγκαυμάτων. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι η μελανίνη, η οποία προστατεύει φυσικά το υπόλοιπο δέρμα από την ηλιακή ακτινοβολία, απουσιάζει στα σημεία του δέρματος που υφίστανται βλάβες και ακολούθως οι περιοχές αυτές μένουν εκτεθειμένες.
Πέραν αυτού, στα σημεία του δέρματος που υφίστανται οι δερματικές αλλοιώσεις της Λεύκης, τα ηλιακά εγκαύματα μπορεί να εντείνουν το μέγεθος των βλαβών ή/και να οδηγήσουν στην ανάπτυξη νέων βλαβών σε ορισμένους ασθενείς, μέσω του φαινομένου του Koebner.
Κατά συνέπεια, συνιστάται η αποφυγή της αυξημένης έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία και η χρήση αντηλιακής προστασίας, όταν ο ασθενής εκτίθεται σε αυτή.
Ωστόσο, είναι σημαντικό να τονιστεί ότι τα ηλιακά εγκαύματα δεν εντείνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνων του δέρματος σε ασθενείς με λεύκη.
Οι επιπτώσεις της Λεύκης
Η Λεύκη, ως ένα νόσημα που επιδρά στην εμφάνιση του ατόμου, μπορεί να επιφέρει δραματικές αλλαγές στην ψυχολογία του αλλά και στις κοινωνικές του συνήθειες, ακόμη κι όταν βρίσκεται σε αρχικό στάδιο. Άτομα με λεύκη, ιδιαίτερα σε εμφανή σημεία, όπως είναι το πρόσωπο και οι παλάμες, αναφέρουν ορισμένες φορές υψηλότερα ποσοστά άγχους, αδυναμία κοινωνικής ενσωμάτωσης, φόβο, χαμηλή αυτοπεποίθηση, δυσκολία στη σύναψη διαπροσωπικών σχέσεων και σε ακραίες περιπτώσεις κατάθλιψη ή άλλα ψυχιατρικής φύσεως προβλήματα.
Οι συνήθεις θεραπευτικές επιλογές για τη Λεύκη
Για τους προαναφερθέντες λόγους, πολύ συχνά απευθύνονται σε κάποιο Δερματολόγο αναζητώντας την κατάλληλη θεραπευτική οδό. Στόχος της κάθε θεραπευτικής επιλογής είναι αρχικά ο περιορισμός της εξάπλωσης των δερματικών βλαβών και σε δεύτερο στάδιο ο επαναχρωματισμός των λευκών περιοχών.
Όπως είναι λογικό, η επιλογή της κατάλληλης θεραπείας πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με μία σειρά παράγοντες, όπως η ηλικία του ασθενούς, η έκταση των βλαβών και οι περιοχές που έχουν προσβληθεί, το χρονικό διάστημα που έχει παρέλθει από την πρώτη εμφάνιση της νόσου, την επιθυμία του ασθενούς, αλλά και τη σχέση κόστους/αποτελέσματος της θεραπείας.
Τοπικές αγωγές που αποσκοπούν στην καταστολή της φλεγμονής (κορτικοστεροειδή, αναστολείς της καλσινευρίνης, ανάλογα της βιταμίνης D) συνδυάζονται συνήθως με φωτοθεραπεία (έκθεση των περιοχών με βλάβες σε τεχνητή υπεριώδη ακτινοβολία). Σε κάθε περίπτωση, ο ασθενής πρέπει να έχει στο νου του πως η θεραπεία της λεύκης είναι μια αργή διαδικασία.
Μεγάλη προσοχή χρειάζεται επίσης να δίνεται στην εφαρμογή των τοπικών αγωγών (π.χ. καλυπτικές κρέμες, αλοιφές) σε περιοχές του προσώπου, με σκοπό την αποφυγή ανεπιθύμητων δράσεων. Η φωτοθεραπεία γίνεται συνήθως καλά ανεκτή από τον ασθενή, αλλά απαιτεί προγραμματισμό και συστηματική έκθεση, διαδικασία που ενδέχεται να παρεμβαίνει στην καθημερινότητα του ατόμου.
Οι θεραπευτικές αυτές προσεγγίσεις συνήθως έχουν κάποιο βαθμό επιτυχίας και εν μέρει μπορεί να καθυστερήσουν ή να αναστείλουν την επέκταση της νόσου. Πιο εμφανής είναι η δράση τους στην αυτοπεποίθηση του ατόμου παρά στη νόσο αυτή καθεαυτή.
Η Σύγχρονη Ιατρική Αντιμετώπιση της Λεύκης – Ιατρική Ακριβείας
Οι εξελίξεις στις επιστήμες της Βιοχημείας και της Μοριακής Βιολογίας, σε συνδυασμό με την τεχνολογική πρόοδο, έχουν επιτρέψει την εισαγωγή στην καθημερινή ιατρική πρακτική διαγνωστικών εξετάσεων καινοτόμων και υψηλής προστιθέμενης αξίας.
Οι εξετάσεις αυτές μπορούν να ταυτοποιήσουν δυσλειτουργίες και ανισορροπίες σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο και να παράσχουν στο λειτουργό υγείας πολύτιμες πληροφορίες για την κλινική κατάσταση του ασθενούς. Σε συνδυασμό με συμβατικές αιματολογικές εξετάσεις αλλά και ένα εκτεταμένο ιατρικό ιστορικό, διαμορφώνουν το πλήρες ιατρικό προφίλ του κάθε ασθενούς.
Η επεξεργασία αυτών των κλινικών δεδομένων επιτρέπει τη στοιχειοθέτηση μίας αυστηρά εξατομικευμένης θεραπευτικής αγωγής, με σκοπό την επιδιόρθωση και αντιμετώπιση των ανισορροπιών σε κυτταρικό και μοριακό επίπεδο. Πρόκειται για μεθόδους θεραπείας, βασιζόμενες στην Ιατρική Ακριβείας, η οποία αποβλέπει στην ανίχνευση των βαθύτερων αιτιών που οδηγούν στην εκδήλωση της εκάστοτε νόσου και ακολούθως στην εξάλειψη τους, με σκοπό τη μεγιστοποίηση του θεραπευτικού αποτελέσματος προς όφελος των ασθενών.
Το θεραπευτικό αυτό πλάνο συνδυάζεται με ένα πρόγραμμα Μοριακής / Θεραπευτικής διατροφής που στόχο έχει να συμβάλει στον έλεγχο και στην αντιμετώπιση της νόσου. Τα κλινικά πρωτόκολλα που ακολουθούνται και εφαρμόζονται συμπληρώνονται συχνά και από σκευάσματα με ελπιδοφόρα αποτελέσματα σε κλινικές έρευνες, με γνώμονα πάντα την αντιμετώπιση της νόσου και τη βελτιστοποίηση των δεικτών υγείας του ατόμου.
Αιτιολογική προσέγγιση της Λεύκης
Αλλάζοντας τον τρόπο σκέψης και προσέγγισης της νόσου από συμπτωματολογικό σε αιτιολογικό και εξετάζοντας τον οργανισμό από μέσα προς τα έξω, μπορούμε να αντιμετωπίσουμε τη νόσο πιο ορθά και αποτελεσματικά.
Η Λεύκη χαρακτηρίζεται συχνά από αυτοανοσία. Αυτό σημαίνει πως είναι σημαντικό να ανευρεθεί η αιτία της ενεργοποίησης του μηχανισμού της νόσου και στη συνέχεια να αντιμετωπιστεί. Ειδάλλως, κάθε άλλη θεραπεία είναι ημιτελής.
Επίσης, ιδιαίτερη σημασία πρέπει να δοθεί στη διαδικασία της φλεγμονής που οδηγεί τα μελανοκύτταρα στην καταστροφή ή στη μη παραγωγή μελανίνης. Επιστημονικές έρευνες έχουν υποδείξει πως η φλεγμονή αρχίζει από το έντερο. Άρα, η υιοθέτηση μίας διατροφής που μειώνει την πιθανότητα δημιουργίας εστιών φλεγμονής και η διατήρηση του εντερικού μικροβιώματος σε υγιή και βέλτιστη κατάσταση αποτελούν κατευθύνσεις θεμελιώδους σημασίας για την αντιμετώπιση της λεύκης.
Σημαντικό ρόλο διαδραματίζει και η αντιοξειδωτική ικανότητα του οργανισμού. Το οξειδωτικό στρες αποτελεί μία διαδικασία που συμβαίνει στον ανθρώπινο οργανισμό υπό φυσιολογικές συνθήκες, αλλά μπορεί να επιδεινωθεί από τη δράση εξωγενών παραγόντων, όπως το περιβάλλον, το στρες της καθημερινότητας και η διατροφή.
Φροντίζοντας οι αντιοξειδωτικοί μηχανισμοί του οργανισμού να λειτουργούν εύρυθμα και η καθημερινή διατροφή να είναι πλούσια σε ουσίες με αντιοξειδωτική δράση, μπορούμε να ενισχύσουμε τη θεραπευτική πορεία της λεύκης.
Τέλος, δε θα μπορούσαμε να παραλείψουμε τη συμβολή της ορμονικής ισορροπίας στη διαχείριση της λεύκης. Ως γνωστόν, η ορμονική ισορροπία συμβάλλει στη φυσιολογική λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Αν το άτομο εμφανίζει ορμονική ανισορροπία, τότε το ανοσοποιητικό του σύστημα θα επηρεαστεί κατά τρόπο ικανό να κινητοποιήσει τους μηχανισμούς παθογένεσης της λεύκης.
Διαβάστε επίσης
Φλεγμονές Οξείες & Χρόνιες – Πόσο επικίνδυνες μπορούν να γίνουν;
Λεύκη και ενδεικνυόμενη Διατροφή
Ο μοναδικός ακριβής τρόπος, για τον έλεγχο των επιπέδων Υγείας
Πηγές:
- Ezzedine K, Eleftheriadou V, Whitton M, van Geel N. Vitiligo. Lancet. 2015 Jul 4;386(9988):74-84. doi: 10.1016/S0140-6736(14)60763-7. Epub 2015 Jan 15. PMID: 25596811.
- Speeckaert R, van Geel N. Vitiligo: An Update on Pathophysiology and Treatment Options. Am J Clin Dermatol. 2017 Dec;18(6):733-744. doi: 10.1007/s40257-017-0298-5. PMID: 28577207.
- Daniel BS, Wittal R. Vitiligo treatment update. Australas J Dermatol. 2015 May;56(2):85-92. doi: 10.1111/ajd.12256. Epub 2014 Dec 13. PMID: 25495880.
- Boniface K, Seneschal J, Picardo M, Taïeb A. Vitiligo: Focus on Clinical Aspects, Immunopathogenesis, and Therapy. Clin Rev Allergy Immunol. 2018 Feb;54(1):52-67. doi: 10.1007/s12016-017-8622-7. PMID: 28685247.
- Nahhas AF, Braunberger TL, Hamzavi IH. Update on the Management of Vitiligo. Skin Therapy Lett. 2019 May;24(3):1-6. PMID: 31095346.
- Bishnoi A, Parsad D. Clinical and Molecular Aspects of Vitiligo Treatments. Int J Mol Sci. 2018 May 18;19(5):1509. doi: 10.3390/ijms19051509. PMID: 29783663; PMCID: PMC5983813.
- Rodrigues M, Ezzedine K, Hamzavi I, Pandya AG, Harris JE; Vitiligo Working Group. New discoveries in the pathogenesis and classification of vitiligo. J Am Acad Dermatol. 2017 Jul;77(1):1-13. doi: 10.1016/j.jaad.2016.10.048. PMID: 28619550.
- Roberts GHL, Santorico SA, Spritz RA. The genetic architecture of vitiligo. Pigment Cell Melanoma Res. 2020 Jan;33(1):8-15. doi: 10.1111/pcmr.12848. Epub 2019 Dec 4. PMID: 31743585; PMCID: PMC6928395.
- Karagaiah P, Valle Y, Sigova J, Zerbinati N, Vojvodic P, Parsad D, Schwartz RA, Grabbe S, Goldust M, Lotti T. Emerging drugs for the treatment of vitiligo. Expert Opin Emerg Drugs. 2020 Mar;25(1):7-24. doi: 10.1080/14728214.2020.1712358. Epub 2020 Feb 3. PMID: 31958256.
- Dahir AM, Thomsen SF. Comorbidities in vitiligo: comprehensive review. Int J Dermatol. 2018 Oct;57(10):1157-1164. doi: 10.1111/ijd.14055. Epub 2018 May 28. PMID: 29808541.
- Speeckaert R, Speeckaert M, De Schepper S, van Geel N. Biomarkers of disease activity in vitiligo: A systematic review. Autoimmun Rev. 2017 Sep;16(9):937-945. doi: 10.1016/j.autrev.2017.07.005. Epub 2017 Jul 8. PMID: 28698094.
- Grimes PE, Nashawati R. The Role of Diet and Supplements in Vitiligo Management. Dermatol Clin. 2017 Apr;35(2):235-243. doi: 10.1016/j.det.2016.11.012. PMID: 28317532.
- Wang Y, Li S, Li C. Perspectives of New Advances in the Pathogenesis of Vitiligo: From Oxidative Stress to Autoimmunity. Med Sci Monit. 2019 Feb 6;25:1017-1023. doi: 10.12659/MSM.914898. PMID: 30723188; PMCID: PMC6373225.
