Τι είναι η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα είναι μια Αυτοάνοση ασθένεια που επηρεάζει κυρίως τις αρθρώσεις του σώματος. Η αλλοίωση του αρθρικού υγρού οδηγεί σε μια επώδυνη φλεγμονώδη διαδικασία που με την πάροδο του χρόνου μπορεί να οδηγήσει σε χρόνια συστηματική φλεγμονή.
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα αποτελεί έναν από τους εκατό τύπους αρθρίτιδας, με μερικούς από τους συνηθέστερους να περιλαμβάνουν την Οστεοαρθρίτιδα, την Ουρική Αρθρίτιδα και την Ψωριασική Αρθρίτιδα.
Θεραπεύοντας τα Πραγματικά Αίτια
Εξετάσεις Ακριβείας
Εξατομικευμένες Θεραπείες
Όλοι οι τύποι έχουν διαφορετικές αιτίες, ωστόσο το κοινό στοιχείο είναι ο πόνος στις αρθρώσεις και τελικά η καταστροφή τους.
Η νόσος επηρεάζει το 0,8 – 1% όλων των πληθυσμών και θεωρείται η δεύτερη πιο συχνή ρευματική διάγνωση μετά την Οστεοαρθρίτιδα. Τείνει να επηρεάσει δύο έως τρεις φορές περισσότερες γυναίκες από τους άνδρες. Συνηθέστερα, επηρεάζει τα άτομα ηλικίας από 35 έως 55 ετών. Ωστόσο, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο να προσβληθούν και άτομα νεαρής ηλικίας, ακόμη και παιδιά.
- Ιατρική Ακριβείας
- Διάγνωση Πραγματικών Αιτιών με ακριβή διαγνωστικά ευρήματα
- Εξατομικευμένες θεραπευτικές αγωγές, χωρίς χημικά κατάλοιπα και έκδοχα
- Θεραπείες που δρουν μεμονωμένα ή σε συνδυασμό με οποιαδήποτε άλλη φαρμακευτική αγωγή
- Σταδιακή αποκατάσταση Κυτταρικής Λειτουργίας
- Άρση των υποκείμενων Παθήσεων
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Πρώτα Συμπτώματα
Τα συμπτώματα της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας περιλαμβάνουν κυρίως πόνο, δυσκαμψία, οίδημα και ερυθρότητα γύρω από τις αρθρώσεις. Οι ασθενείς έχουν την τάση να παρουσιάζουν συμπτώματα στα χέρια, στους ώμους, στους αγκώνες, στους γοφούς, στο ισχίο και στα γόνατά τους. Επιπλέον, ο ενίοτε εκδηλώνεται οξύς πόνος στο πίσω μέρος του κεφαλιού κεφαλής και δεν αποκλείεται να πληγεί το αυχενικό μέρος της σπονδυλικής στήλης, λόγω της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας.
Συνήθως, οι ασθενείς θα εκδηλώνουν εξάρσεις ακολουθούμενες από υφέσεις των συμπτωμάτων, με γενική τάση προοδευτικής καταστροφής των αρθρώσεων και βλάβης που προκαλείται από συστηματική φλεγμονή.
Η νόσος αρχίζει συνήθως αργά στα δύο τρίτα των ασθενών και συχνά δεν διαγιγνώσκεται στα πρώτα στάδια.
Λόγω της συστημικής φλεγμονώδους φύσης της νόσου, εμφανίζονται επιπλέον συμπτώματα, όπως δυσφορία, κόπωση, πυρετός, απώλεια όρεξης και γενικά μυϊκοί πόνοι. Μάλιστα, η φλεγμονή που προκύπτει μπορεί να επιδράσει και σε άλλα σημεία του σώματος, πέραν των αρθρώσεων. Λόγου χάρη, δεν αποκλείεται να προκληθεί πόνος στο στήθος, σε περίπτωση που προσβληθούν οι πνεύμονες ή η καρδιά.
Εκτός από αυτά, πολλές φορές μπορεί να προκληθεί φλεγμονή στα μάτια ή ξηροφθαλμία, ενώ έχει διαπιστωθεί πως η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα επηρεάζει τη στοματική κοιλότητα των πασχόντων. Συγκεκριμένα, έχει παρατηρηθεί σε πολλούς ασθενείς απώλεια των δοντιών. Μάλιστα, σε ορισμένες περιπτώσεις, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα συνυπάρχει με την Αυτοαντιδραστική Χρόνια Κνίδωση.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και το Ανοσοποιητικό σας Σύστημα
H Ρευματοειδής Αρθρίτιδα αποτελεί τόσο μία φλεγμονώδη αρθρίτιδα όσο και μία αυτοάνοση διαταραχή.
Στα πρώτα στάδια της νόσου, πριν από την εμφάνιση της φλεγμονής των αρθρώσεων, εμφανίζεται μια σειρά συμβάντων στα οποία το ανοσοποιητικό σύστημα χάνει την ικανότητα να διακρίνει μεταξύ των ιστών του σώματος (του εαυτού) και του ξένου ιστού. Αυτό ωθεί το ανοσοποιητικό σας σύστημα να προσβάλλει εσφαλμένα το δικό σας σώμα, το οποίο στην περίπτωση της RA είναι οι αρθρώσεις σας.
Βέβαια, μπορεί επίσης να προσβληθούν οι περιβάλλοντες ιστοί, συμπεριλαμβανομένων των μυών, των συνδέσμων, των τενόντων, και ακόμη και άλλων οργάνων.
Καθώς η κατάσταση των ιστών αρχίζει να επιδεινώνεται, λόγω επαναλαμβανόμενης φλεγμονής και ανοσοποιητικής ενεργοποίησης, οι αρθρώσεις ενδέχεται να παραμορφωθούν.
Η λειτουργία της άρθρωσης μπορεί επίσης να ανασταλεί ή ακόμα και να σταματήσει στα προχωρημένα στάδια της νόσου.
Αίτια – Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας
Παραδοσιακά, η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα θεωρείται μια χρόνια ιδιοπαθής φλεγμονώδης διαταραχή, που σημαίνει ότι η αιτία είναι άγνωστη. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η πλειοψηφία των ασθενών έχει κληρονομική προδιάθεση για τη νόσο.
Υπάρχουν επιπρόσθετες αιτίες, όπως περιβαλλοντικές τοξίνες, ευαισθησίες τροφίμων, αλλεργίες, στρες, τραύματα, λοιμώξεις, βακτηριακή υπερανάπτυξη (dysbiosis), Σύνδρομο Διαρρέοντος Εντέρου και ορμονικές ανισορροπίες.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και Εντερικό Μικροβίωμα
Κάτι που δε γνωρίζει ο περισσότερος κόσμος είναι ότι, στην πραγματικότητα, το 80-85% του Ανοσοποιητικού μας Συστήματος στεγάζεται στο έντερο.
Αυτό σημαίνει ότι μία από τις κύριες αιτίες των Αυτοάνοσων Νοσημάτων, συμπεριλαμβανομένης και της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, είναι η κακή λειτουργία του εντερικού σωλήνα.
Ένα υγιές γαστρεντερικό σύστημα χρησιμεύει σαν φράγμα. Εμποδίζει αχώνευτα σωματίδια τροφίμων, μικρόβια, τοξίνες και άλλες ανεπιθύμητες ουσίες να εισέλθουν στο σώμα μέσω του αίματος.
Όταν τα επιθηλιακά κύτταρα του εντερικού τοιχώματος καταστραφούν, οι ουσίες είναι σε θέση να κάνουν «διαρροή» στο σώμα. Μία επίθεση από το ανοσοποιητικό σύστημα ακολουθεί και οδηγεί σε Φλεγμονή.
Η φλεγμονώδης απόκριση προκλήθηκε από ένα υπερδραστήριο ανοσοποιητικό σύστημα και μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Στην περίπτωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, οι αρθρώσεις είναι αυτές που προσβάλλονται.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα και Διατροφή
Ορισμένα τρόφιμα, χάρη στην αντιφλεγμονώδη δράση τους, μπορούν να συντείνουν στην ύφεση των συμπτωμάτων της νόσου και να επιβραδύνουν την εξέλιξη της, περιορίζοντας σημαντικά τον πόνο και τη δυσκαμψία των αρθρώσεων.
Λόγου χάρη, η κατανάλωση τροφών πλούσιων σε μονοακόρεστα, πολυακόρεστα και Ω-3 λιπαρά οξέα (περιέχονται στα λιπαρά ψάρια και στους ξηρούς καρπούς) ασκεί αντιφλεγμονώδη δράση.
Ορισμένες αντιοξειδωτικές ουσίες, όπως οι βιταμίνες C και E και τα φλαβονοειδή, μπορούν να συντελέσουν στην επιβράδυνση των φλεγμονωδών διαδικασιών που λαμβάνουν χώρα στον οργανισμό των ασθενών. Τρόφιμα πλούσια σε αντιοξειδωτικά συστατικά θεωρούνται κυρίως τα φρούτα και τα λαχανικά. Επιπλέον, προτείνεται η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης, όπως η βρώμη.
Συγκεκριμένα τρόφιμα, όμως, εντείνουν τις φλεγμονώδεις διαδικασίες, οπότε αντενδείκνυται για όσους πάσχουν από Ρευματοειδή Αρθρίτιδα.
Συνιστάται, λοιπόν, η αποφυγή τροφών με υψηλή περιεκτικότητα σε υδατάνθρακες, καθώς επίσης και επεξεργασμένων τροφών, που είναι πλούσιες σε συντηρητικά και απλά σάκχαρα. Χρειάζεται μέτρο στην κατανάλωση αλατιού και αλκοολούχων ποτών και προτείνεται η αποφυγή της κατανάλωσης ζάχαρης, ακόμα και αυτής που περιέχεται στο μέλι.
Τα trans λιπαρά (περιλαμβάνονται στα πατατάκια, στις τηγανητές πατάτες, στα κρουασάν, κ.ά.) και τα αλλαντικά πρέπει να αποφεύγονται, διότι έχουν συνδεθεί με την επίταση της φλεγμονής και την ανάπτυξη χρόνιων ασθενειών.
Μάλιστα, συνιστάται ο περιορισμός της κατανάλωσης γλουτένης και καφέ, διότι η γλουτένη προάγει τη φλεγμονή και ο καφές ενοχοποιείται για την άνοδο της οξύτητας του αίματος, η οποία μπορεί να συντείνει στην επιδείνωση της οποιασδήποτε φλεγμονής.
Επιπλέον, ορισμένα λαχανικά, όπως οι ντομάτες και οι μελιτζάνες, ενδέχεται να οξύνουν τον πόνο και να επιδεινώσουν τη φλεγμονή στους πάσχοντες από Ρευματοειδή αρθρίτιδα.
Αξίζει να σημειωθεί ότι σχεδόν όλοι οι ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα παρουσιάζουν έλλειψη Βιταμίνης D. Συνεπώς, οι πλούσιες σε Βιταμίνη D τροφές και η έκθεση στην ήλιο θα μπορούσαν να βοηθήσουν τους πάσχοντες από τη συγκεκριμένη νόσο.
Οι επιπτώσεις της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας
Η συγκεκριμένη πάθηση οδηγεί και σε περιορισμένη κινητικότητα, δυσχεραίνοντας σημαντικά την καθημερινότητα των ασθενών. Ακόμη και η πιο απλή δραστηριότητα, όπως το να πληκτρολογήσεις σε έναν υπολογιστή, καθίσταται δύσκολη. Η αυτοπεποίθηση του ασθενούς πλήττεται σε μεγάλο βαθμό. Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι πάσχοντες υποφέρουν από κατάθλιψη.
Η νόσος αυτή έχει αντίκτυπο και στο εργασιακό περιβάλλον και του ασθενούς. Μελέτες καταδεικνύουν ότι η κόπωση ενισχύει τις πιθανότητες απουσίας από την εργασία και φέρει ως επακόλουθο τη δυσκολία συγκέντρωσης του ατόμου.
Η Ρευματοειδής Αρθρίτιδα μπορεί να οδηγήσει και σε μείωση του προσδόκιμου επιβίωσης κατά 10 έως 15 έτη περίπου. Παρά ταύτα, λόγω του ότι η εξέλιξη της νόσου ποικίλλει μεταξύ των ατόμων, δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί με ακρίβεια ο αντίκτυπος που μπορεί να επιφέρει στο προσδόκιμο ζωής των ασθενών. Πολλοί ασθενείς, μάλιστα, ζουν με τα συμπτώματα της ασθένειας ακόμα και μετά την ηλικία των 80 ή ακόμη και των 90 ετών.
Κατά συνέπεια, καθίσταται αντιληπτό ότι πρόκειται για μία νόσο που χρήζει άμεσης διάγνωσης και θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Διάγνωση
Ο γιατρός διαπιστώνει τη διάγνωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, μέσω μιας διαδικασίας φυσικής εξέτασης, αιματολογικών εξετάσεων και ενδεχομένως απεικονιστικών εξετάσεων.
Κλινικά
- Πόνος στις αρθρώσεις και πρωινή δυσκαμψία (πάνω από 30 λεπτά) με ιστορικό προηγούμενων επεισοδίων
- Οικογενειακό ιστορικό Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας
- Χαρακτηριστικά συστηματικής γρίπης και κόπωση
- Τρεις ή περισσότερες ευαίσθητες και πρησμένες αρθρώσεις (ταυτόχρονα)
- Συμμετρική εμπλοκή στους συνδέσμους στα χέρια και / ή τα πόδια
- Πόνος κατά την πίεση στα χέρια και στα πόδια (αρθρώσεις MCP ή MCT)
- Παρουσία ρευματοειδών οζιδίων (σφικτά κομμάτια στο δέρμα), που βρίσκονται σε κοινά σημεία πίεσης στο σώμα, συνήθως στους αγκώνες.
Εξετάσεις αίματος
- Ρευματοειδής Παράγοντας (RhF).
- ΤΚΕ
- CRP
- Αντιπυρηνικά Αντισώματα (ΑΝΑ)
- Αντισώματα έναντι των γαστρικών τριχωματικών κυττάρων (APCA)
- Αντισώματα έναντι του κυκλικού κιτρουλλινιωμένου πεπτιδίου (CCP)
Απεικονιστικές εξετάσεις
Στην ακτινογραφία, θα εμφανίζονται βλάβες στα χέρια και στους καρπούς σας, που υποδηλώνουν καταστροφή του οστού. Ωστόσο, αυτό συνήθως παρατηρείται στα μεταγενέστερα στάδια της νόσου.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι πολλοί ασθενείς θα υποφέρουν επί πολλά χρόνια με χρόνιο πόνο, καθώς ενδέχεται να μην ανταποκρίνονται στα «επίσημα» κριτήρια για διάγνωση της RA στη φάση πρώιμης έναρξης της νόσου.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα – Οι Συνήθεις Θεραπείες
Η συνήθης θεραπεία περιλαμβάνει τη συνταγογράφηση των ΜΣΑΦ, των στεροειδών, ακόμη και των ναρκωτικών.
Δυστυχώς, αυτές οι θεραπείες καλύπτουν μόνο τη νόσο και η μακροχρόνια χρήση θα προκαλεί συνήθως δυσάρεστες παρενέργειες, όπως κόπωση, εξανθήματα, εντερική δυσφορία και αιμορραγία και αναιμία.
Επιπλέον, η αποτελεσματικότητα της θεραπείας θα μειωθεί με το χρόνο και μπορεί ακόμη και να επιδεινώσει τον πόνο μακροπρόθεσμα.
Με τη διάγνωση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας, η φαρμακευτική θεραπεία και η συνεργασία με έναν ρευματολόγο θεωρείται η ενδεδειγμένη οδός περίθαλψης.
Ο γιατρός σας συνήθως θα συνταγογραφήσει παραδοσιακά χρησιμοποιούμενα αντι-ρευματικά φάρμακα τροποποίησης της νόσου (DMARD), όπως τη μεθοτρεξάτη ή την υδροξυχλωροκίνη, τα οποία επικεντρώνονται στην άμβλυνση της ανοσολογικής διαδικασίας, με επακόλουθο τη μείωση της φλεγμονής και την επιβράδυνση της καταστροφής των αρθρώσεων.
Οι νεότεροι βιολογικοί μικροοργανισμοί DMARDs επικεντρώνονται σε πολύ συγκεκριμένα ανοσοκύτταρα που μπορεί να εμπλέκονται στη διαδικασία της νόσου, αντί να στοχεύουν ολόκληρο το ανοσοσύμπλοκο. Ενώ αυτές οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές για πολλούς, στην καλύτερη περίπτωση θεωρούνται παρηγορητικές και δεν παρέχουν θεραπεία για τη νόσο.
Ρευματοειδής Αρθρίτιδα Αιτιολογική Θεραπεία – Ιατρική Ακριβείας
Η αποτελεσματική αντιμετώπιση της Ρευματοειδούς Αρθρίτιδας μπορεί συχνά να επιτευχθεί μέσω ενός συνδυασμού προσεγγίσεων θεραπείας και διαχείρισης παραδοσιακής και λειτουργικής ιατρικής.
Ενώ η φαρμακευτική αγωγή είναι συχνά απαραίτητη κατά τη διάρκεια της έξαρσης, ένας εξειδικευμένος Ιατρός Λειτουργικής ιατρικής μπορεί να σας βοηθήσει να εντοπίσετε και να αντιμετωπίσετε τις υποκείμενες αιτίες της νόσου, μέσα από Εξειδικευμένες διαγνωστικές εξετάσεις, ούτως ώστε να εξαλειφθεί αποτελεσματικά η ασθένεια.
Οι πιθανές αιτίες μπορεί να περιλαμβάνουν:
- Διαταραγμένη σχέση κορτιζόλης / DHEA / S IgA
- Αυξημένη εντερική διαπερατότητα
- Βακτηριακές, παρασιτικές λοιμώξεις (μυκοπλάσμα)
- Ορμονική ανισορροπία
- Ανισορροπία λιπαρών οξέων
- Ελλείψεις μικροθρεπτικών συστατικών και αμινοξέων
- Οξειδωτικό στρες
Ταυτόχρονα, η εφαρμογή της σωστής αντιφλεγμονώδους διατροφής, σε συνδυασμό με τις κατάλληλες φυσιοθεραπείες, συμβάλλει στην ολοκληρωμένη θεραπευτική προσέγγιση της νόσου. Η σωματική άσκηση, ακόμη, προάγει την ευεξία των ασθενών και μπορεί να συμβάλλει στη μείωση του πόνου και της δυσκαμψίας. Το κολύμπι στη θάλασσα θεωρείται μία από τις πιο επωφελείς ασκήσεις για τους ασθενείς με Ρευματοειδή Αρθρίτιδα.
Διαβάστε επίσης
Η συσχέτιση της Βιταμίνης D με την Κατάθλιψη
Κοιμηθείτε καλά, Ενισχύστε την Υγεία σας
Πηγές:
- Verma MK, Sobha K. Understanding the major risk factors in the beginning and the progression of rheumatoid arthritis: current scenario and future prospects. Inflamm Res. 2015;64(9):647-659. doi:1007/s00011-015-0843-8
- Hootman JM, Helmick CG, Barbour KE, Theis KA, Boring MA. Updated projected prevalence of self-reported doctor-diagnosed arthritis and arthritis-attributable activity limitation among US adults, 2015-2040. Arthritis Rheumatol. 2016;68(7):1582-1587. doi:1002/art.39692
- MacGregor AJ, Snieder H, Rigby AS, et al. Characterizing the quantitative genetic contribution to rheumatoid arthritis using data from twins. Arthritis Rheum. 2000;43(1):30-37. doi:1002/1529-0131(200001)43:
1<30::AID-ANR5>3.0.CO;2-B - Araki Y, Mimura T. The mechanisms underlying chronic inflammation in rheumatoid arthritis from the perspective of the epigenetic landscape. J Immunol Res. 2016;2016:6290682. doi:1155/2016/6290682
- Glant TT, Mikecz K, Rauch TA. Epigenetics in the pathogenesis of rheumatoid arthritis. BMC Med. 2014;12:35. doi:1186/1741-7015-12-35
- Nielen MM, van Schaardenburg D, Reesink HW, et al. Specific autoantibodies precede the symptoms of rheumatoid arthritis: a study of serial measurements in blood donors. Arthritis Rheum. 2004;50(2):380-386. doi:1002/art.20018
- Tracy A, Buckley CD, Raza K. Pre-symptomatic autoimmunity in rheumatoid arthritis: when does the disease start? Semin Immunopathol. 2017;39(4):423-435. doi:1007/s00281-017-0620-6
- Rakieh C, Nam JL, Hunt L, et al. Predicting the development of clinical arthritis in anti-CCP positive individuals with non-specific musculoskeletal symptoms: a prospective observational cohort study. Ann Rheum Dis. 2015;74(9):1659-1666. doi:1136/annrheumdis-2014-
205227 - Ramos-Remus C, Castillo-Ortiz JD, Aguilar-Lozano L, et al. Autoantibodies in prediction of the development of rheumatoid arthritis among healthy relatives of patients with the disease. Arthritis Rheumatol. 2015;67(11):2837-2844. doi:1002/art.39297
- Deane KD, Demoruelle MK, Kelmenson LB, Kuhn KA, Norris JM, Holers VM. Genetic and environmental risk factors for rheumatoid arthritis. Best Pract Res Clin Rheumatol. 2017;31(1):3-18. doi:1016/j.berh.2017.08.003
- Harrison M, Spooner L, Bansback N, et al. Preventing rheumatoid arthritis: preferences for and predicted uptake of preventive treatments among high risk individuals. PLoS One. 2019;14(4):e0216075. doi:1371/journal.pone.0216075
- Hunt L, Emery P. Defining populations at risk of rheumatoid arthritis: the first steps to prevention. Nat Rev Rheumatol. 2014;10(9):521-530. doi:1038/nrrheum.2014.82
- Paul BJ, Kandy HI, Krishnan V. Pre-rheumatoid arthritis and its prevention. Eur J Rheumatol. 2017;4(2):161-165. doi:5152/eurjrheum.2017.16006
- Gerlag DM, Norris JM, Tak PP. Towards prevention of autoantibody-positive rheumatoid arthritis: from lifestyle modification to preventive treatment. Rheumatology (Oxford). 2016;55(4):607-614. doi:1093/rheumatology/kev347
- Silman AJ, Newman J, MacGregor AJ. Cigarette smoking increases the risk of rheumatoid arthritis. Results from a nationwide study of disease-discordant twins. Arthritis Rheum. 1996;39(5):732-735. doi:1002/art.1780390504
- Stolt P, Bengtsson C, Nordmark B, et al. Quantification of the influence of cigarette smoking on rheumatoid arthritis: results from a population based case-control study, using incident cases. Ann Rheum Dis. 2003;62(9):835-841. doi:1136/ard.62.9.835
- Hutchinson D, Shepstone L, Moots R, Lear JT, Lynch MP. Heavy cigarette smoking is strongly associated with rheumatoid arthritis (RA), particularly in patients without a family history of RA. Ann Rheum Dis. 2001;60(3):223-227. doi:1136/ard.60.3.223
- Anderson R, Meyer PW, Ally MM, Tikly M. Smoking and air pollution as pro-inflammatory triggers for the development of rheumatoid arthritis. Nicotine Tob Res. 2016;18(7):1556-1565. doi:1093/ntr/ntw030
- Kharlamova N, Jiang X, Sherina N, et al. Antibodies to Porphyromonas gingivalis indicate interaction between oral infection, smoking, and risk genes in rheumatoid arthritis etiology. Arthritis Rheumatol. 2016;68(3):604-613. doi:1002/art.39491
- Pretorius E, Akeredolu OO, Soma P, Kell DB. Major involvement of bacterial components in rheumatoid arthritis and its accompanying oxidative stress, systemic inflammation and hypercoagulability. Exp Biol Med (Maywood). 2017;242(4):355-373. doi:1177/1535370216681549
- Lu B, Hiraki LT, Sparks JA, et al. Being overweight or obese and risk of developing rheumatoid arthritis among women: a prospective cohort study. Ann Rheum Dis. 2014;73(11):1914-1922. doi:1136/annrheumdis-2014-
205459 - Sparks JA, Chang SC, Nguyen US, et al. Weight change during the early rheumatoid arthritis period and risk of subsequent mortality in women with rheumatoid arthritis and matched comparators. Arthritis Rheumatol. 2018;70(1):18-29. doi:1002/art.40346
- Baker JF, Von Feldt J, Mostoufi-Moab S, et al. Deficits in muscle mass, muscle density, and modified associations with fat in rheumatoid arthritis. Arthritis Care Res (Hoboken). 2014;66(11):1612-1618. doi:1002/acr.22328
- Hanaoka BY, Ithurburn MP, Rigsbee CA, et al. Chronic inflammation in rheumatoid arthritis and mediators of skeletal muscle pathology and physical impairment: a review. Arthritis Care Res (Hoboken). 2019;71(2):173-177. doi:1002/acr.23775
- Bärebring L, Winkvist A, Gjertsson I, Lindqvist HM. Poor dietary quality is associated with increased inflammation in Swedish patients with rheumatoid arthritis. Nutrients. 2018;10(10):E1535. doi:3390/nu10101535
- Essouma M, Noubiap JJ. Is air pollution a risk factor for rheumatoid arthritis? J Inflamm (Lond). 2015;12:48. doi:1186/s12950-015-0092-1
- Jung CR, Hsieh HY, Hwang BF. Air pollution as a potential determinant of rheumatoid arthritis: a population-based cohort study in Taiwan. 2017;28(Suppl 1):S54-S59. doi:10.1097/EDE.
0000000000000732 - Shin J, Lee J, Lee J, Ha EH. Association between exposure to ambient air pollution and rheumatoid arthritis in adults. Int J Environ Res Public Health. 2019;16(7):E1227. doi:3390/ijerph16071227
- Sigaux J, Biton J, André E, Semerano L, Boissier MC. Air pollution as a determinant of rheumatoid arthritis. Joint Bone Spine. 2019;86(1):37-42. doi:1016/j.jbspin.2018.03.001
- Araki Y, Mimura T. The mechanisms underlying chronic inflammation in rheumatoid arthritis from the perspective of the epigenetic landscape. J Immunol Res. 2016;2016:6290682. doi:1155/2016/6290682
- Zaccardelli A, Friedlander HM, Ford JA, Sparks JA. Potential of lifestyle changes for reducing the risk of developing rheumatoid arthritis: is an ounce of prevention worth a pound of cure? Clin Ther. 2019;41(7):1323-1345. doi:1016/j.clinthera.2019.04.
021 - He J, Wang Y, Feng M, et al. Dietary intake and risk of rheumatoid arthritis—a cross section multicenter study. Clin Rheumatol. 2016;35(12):2901-2908. doi:1007/s10067-016-3383-x
- Vadell AKE, Bärebring L, Hulander E, Gjertsson I, Lindqvist HM, Winkvist A. Anti-inflammatory diet in rheumatoid arthritis (ADIRA) – a randomized, controlled crossover trial indicating effects on disease activity. Am J Clin Nutri. 2020;111(6):1203-1213. doi:1093/ajcn/nqaa019
- Philippou E, Nikiphorou E. Are we really what we eat? Nutrition and its role in the onset of rheumatoid arthritis. Autoimmun Rev. 2018;17(11):1074-1077. doi:1016/j.autrev.2018.05.009
- Gioia C, Lucchino B, Tarsitano MG, Iannuccelli C, Di Franco M. Dietary habits and nutrition in rheumatoid arthritis: can diet influence disease development and clinical manifestations? Nutrients. 2020;12(5):1456. doi:3390/nu12051456
- Asteriou E, Gkoutzourelas A, Mavropoulos A, Katsiari C, Sakkas LI, Bogdanos DP. Curcumin for the management of periodontitis and early ACPA-positive rheumatoid arthritis: killing two birds with one stone. 2018;10(7):E908. doi:10.3390/nu10070908
