Όλο και συχνότερα ακούμε άτομα να εμφανίζουν Αυτοάνοσα Νοσήματα, έπειτα από περιόδους χρόνιου στρες. Αρκετοί πάσχοντες από κάποιο αυτοάνοσο νόσημα αναφέρουν πως τη χρονική περίοδο, πριν από τη διάγνωση της εκάστοτε αυτοάνοσης ασθένειας, είχε προηγηθεί κάποιο συμβάν που τους στιγμάτισε.

Πώς σχετίζεται το διαρκές άγχος με την αυτοανοσία; Η ικανότητα του αμυντικού συστήματος εξασθενεί, όταν διαταράσσεται η ψυχική ισορροπία του ατόμου. Το έντονο στρες παρεμποδίζει το ανοσοποιητικό σύστημα να επιτελέσει την πρωταρχική λειτουργία του, η οποία έγκειται στην προστασία του οργανισμού μας.

 

Τι είναι όμως το στρες και πώς μπορεί να οδηγήσει στην παρουσία μίας αυτοάνοσης νόσου;

Ως στρες ορίζεται η ορμονική απόκριση του οργανισμού, όταν συμβαίνει μία απότομη αλλαγή ή οποιαδήποτε κατάσταση που μπορεί να θέσει σε κίνδυνο την επιβίωση μας. Είτε υπερασπίζεστε τον εαυτό σας από έναν διαρρήκτη, είτε εκτίθεστε στο κρύο, είτε φοβάστε ότι μπορεί να σας απολύσουν από τη δουλειά σας, ενεργοποιούνται στο σώμα μηχανισμοί οι οποίοι επιχειρούν να αυξήσουν την πιθανότητα επιβίωσης.

Το στρες, ανεξάρτητα από την απειλή, διαφεύγει με λογική υπέρ του ενστίκτου και καταστέλλει τα βασικά φυσιολογικά συστήματα προς όφελος της αυτοσυντήρησης. Το στρες αυτό καθαυτό δεν αποτελεί νόσο. Ωστόσο, αν δεν αντιμετωπιστεί, μπορεί να πυροδοτήσει την εκδήλωση διαφόρων προβλημάτων υγείας, συμπεριλαμβανομένων και των Αυτοάνοσων Νοσημάτων.

 

Με ποιους μηχανισμούς το στρες συνδέεται με την έκφραση Αυτοάνοσων Παθήσεων;

Ο πρώτος που συνέδεσε το στρες με την ανοσοποιητική λειτουργία ήταν ο ενδοκρινολόγος Hans Selye, ο οποίος παρατήρησε ότι, υπό συνθήκες στρες, το ορμονικό σύστημα λαμβάνει εντολή από τον εγκέφαλο για την έκκριση αδρεναλίνης και κορτιζόλης. Οι ορμόνες αυτές αυξάνουν τις αντοχές και προσαρμόζουν τη λειτουργία του οργανισμού σε αυτό που συμβαίνει για τη διασφάλιση της επιβίωσης μας.

Ο Selye βασίστηκε σε πειράματα, κατά τη διάρκεια των οποίων έγχεε εκχυλίσματα οργάνων σε ποντίκια. Αυτό που διαπίστωσε ήταν πως η κάθε έγχυση μετέβαλλε τις ορμονικές λειτουργίες των ποντικιών αυτών.

Όταν βιώνουμε χρόνιο άγχος, εντείνονται τα επίπεδα των ορμονών του στρες, με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος και το σώμα να βρίσκονται διαρκώς σε «κατάσταση συναγερμού». Έχει υποστηριχθεί ότι οι νευροενδοκρινικές ορμόνες που εκκρίνονται ως απόρροια του άγχους καταστέλλουν το ανοσοποιητικό σύστημα, διότι μεταβάλλουν ή αυξάνουν την παραγωγή κυτοκινών, των κυτταρικών δηλαδή αγγελιαφόρων που εμπλέκονται στην παθοφυσιολογία των αυτοάνοσων νοσημάτων.

Ειδικότερα, η βασική ορμόνη του στρες, η κορτιζόλη, συμβάλλει στην εξισορρόπηση της ανοσοποιητικής λειτουργίας. Όταν ο οργανισμός καταβάλλεται διαρκώς από άγχος, τότε αποκτά σταδιακά αντίσταση στην κορτιζόλη. Έτσι, αυξάνεται η φλεγμονή, η οποία με τη σειρά της ευθύνεται για την εκδήλωση αυτοάνοσων ασθενειών.

Η συσχέτιση της κακής ψυχολογικής κατάστασης με την ανάπτυξη αυτοάνοσων παθήσεων αποδεικνύεται και από μία σουηδική επιστημονική έρευνα, η οποία δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό ιατρικό περιοδικό «JAMA».

Με επικεφαλής τη Dr. Huan Song του Ιατρικού Ινστιτούτου Karolinska του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης, αναλύθηκαν από τους ερευνητές στοιχεία για 106.464 ανθρώπους με διαταραχές του στρες και για 126.652 αδέλφια τους που δεν έπασχαν από τέτοιου είδους διαταραχή.

Οι ερευνητές συμπεριέλαβαν στις παρατηρήσεις τους πάνω από ένα εκατομμύριο άλλα μη συγγενικά άτομα, τα οποία δεν εμφάνιζαν διαταραχές άγχους και παρακολούθησαν το 50% των ατόμων αυτών τουλάχιστον για δέκα χρόνια.

Όσοι παρουσίαζαν  διαταραχή μετατραυματικού στρες είχαν 46% περισσότερες πιθανότητες εκδήλωσης κάποιου αυτοάνοσου νοσήματος σε σχέση με τους ενήλικες που δεν έπασχαν από κάποια διαταραχή άγχους.

Έχει αποδειχθεί επίσης ότι το στρες ευθύνεται για την πρόκληση μεταβολών στους μικροοργανισμούς που εδράζονται στο έντερο μας, οι οποίοι συμβάλλουν στην απορρόφηση των θρεπτικών συστατικών, προάγουν την αποτοξίνωση του οργανισμού και ρυθμίζουν τη λειτουργία του εντερικού φραγμού.

Πέραν αυτού, το 80% του ανοσοποιητικού μας συστήματος εντοπίζεται στο έντερο μας. Συνεπώς, το άγχος συνιστά παράγοντα κινδύνου για την ανάπτυξη αυτοάνοσων νοσημάτων.

Το στρες, βέβαια, δεν είναι το μοναδικό αίτιο ανάπτυξης αυτοάνοσων ασθενειών. Παρά ταύτα, σε άτομα με γενετικό υπόστρωμα, μπορεί να αποτελέσει έναν από τους παράγοντες εκδήλωσης μίας αυτοάνοσης νόσου ή καθιστά τα άτομα πιο επιρρεπή σε λοιμώξεις, οι οποίες ενοχοποιούνται σημαντικά για την εμφάνιση αυτοάνοσων παθήσεων.

 

Πώς η συνολική κατάσταση της υγείας μας μπορεί να καταστήσει τον οργανισμό μας ευάλωτο υπό στρεσογόνες συνθήκες;

Η φυσική μας κατάσταση σε συνδυασμό με το στρες που βιώνουμε στη ζωή μας διαμορφώνουν την τελική εικόνα της υγείας μας. Τι είναι όμως αυτό που προϋποθέτει τη βέλτιστη υγεία;

Το σώμα μας, για να λειτουργήσει σωστά, χρειάζεται τροφή, οξυγόνο, νερό και σωστή έκθεση στον ήλιο. Έτσι, το ανθρώπινο σώμα πληροί τις κατάλληλες προδιαγραφές, ώστε να παράγει μακροθρεπτικά συστατικά (λίπη, υδατάνθρακες, πρωτεΐνες) και μικροθρεπτικά στοιχεία (βιταμίνες, μεταλλικά στοιχεία, αμινοξέα, αντιοξειδωτικά, ένζυμα).

Το ανθρώπινο σώμα έχει σχεδιαστεί να λειτουργεί σε καθορισμένες συνθήκες θερμοκρασίας, τροφής, συγκέντρωσης οξυγόνου, ακτινοβολίας, βαρυτικών πεδίων, κ.ά. Οποιαδήποτε απόκλιση από αυτήν την καθορισμένη κατεύθυνση αποτελεί πηγή στρες και ενδεχόμενη αιτία νόσου. Όμως ζούμε σε ένα περιβάλλον που μεταβάλλεται και παρεκκλίνει από το φυσιολογικό όλο και περισσότερο.

Η συστηματοποίηση των τροφών για την αύξηση της παραγωγής, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες σίτισης του αυξανόμενου πληθυσμού, έχουν σαν αποτέλεσμα τροφές με ελάχιστη έως μηδενική θρεπτική αξία. Μία τέτοια συνθήκη αποτρέπει την πρόσληψη ισορροπημένης και βάσει των προδιαγραφών του ανθρώπινου σώματος, σωστής τροφής.

Εάν δεν παρέχεται το σύνολο των θρεπτικών συστατικών που απαιτούνται στα κύτταρα, στους ιστούς και στα όργανα, τότε αρχίζουν να παρουσιάζονται ελλείψεις ενζύμων, ορμονών και λοιπών βασικών στοιχείων καύσης του ανθρώπινου οργανισμού. Εν συνεχεία, προκαλείται βιοχημική εκτροπή στους μηχανισμούς και στη λειτουργία των ανθρώπινων κυττάρων.

Επιπλέον, χημικά, φαρμακευτικές και τοξικές ουσίες, ακτινοβολίες αποθηκεύονται στον λιπώδη ιστό των κυττάρων μας, επηρεάζοντας τη δομή και τις λειτουργίες του συνόλου του οργανισμού. Ο συνδυασμός όλων αυτών των παραγόντων σταδιακά προκαλεί διαταραχές στη λειτουργία των κυττάρων.

 

Πώς μπορούμε να θωρακίσουμε την υγεία μας ενάντια στο άγχος;

«Το άγχος δεν αδειάζει το αύριο από τις λύπες του, αλλά αδειάζει το σήμερα από τη δύναμή του», (Charles Haddon Spurgeon, 1834-1892). Ωστόσο, όταν το σώμα μας λειτουργεί όσο περισσότερο γίνεται στην ιδανική του κατάσταση, τόσο αποτελεσματικότερη καθίσταται η διαχείριση του στρες.

Πλέον, στον Ιάτωρ, οι επιπτώσεις του άγχους σε βιολογικό επίπεδο μπορούν να ανιχνευθούν μέσω Εξετάσεων Υψηλής Ακριβείας. Οι εξετάσεις αυτές εντοπίζουν τυχόν ανισορροπίες σε κυτταρικό, γονιδιακό και ορμονικό επίπεδο, οι οποίες μπορεί να ευθύνονται για την εμφάνιση παθογόνων καταστάσεων.

Εν συνεχεία, εκπονούνται εξατομικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα, με τη βοήθεια των οποίων μπορεί να υποστηριχτεί πλήρως στοχευμένα ο ανθρώπινος οργανισμός, καθώς:

  • Διαμορφώνεται ένα εξατομικευμένο διατροφικό πρόγραμμα, στο οποίο προτείνονται ξεχωριστές για το κάθε άτομο τροφές. Έτσι, εξυπηρετείται η βιοχημεία του κάθε σώματος και αποκαθίσταται η επάρκεια του οργανισμού σε μικρο- και μακροθρεπτικά συστατικά.
  • Συστήνεται η ιδανική σωματική άσκηση, με βάση τις ιδιαίτερες ανάγκες του καθενός.
  • Καταπολεμείται το οξειδωτικό στρες.
  • Αποκαθίσταται η εύρυθμη κυτταρική λειτουργία και η ορμονική ομοιόσταση.
  • Προάγεται η παραγωγή ενέργειας.
  • Βελτιώνεται η ψυχική διάθεση, παράγων που επενεργεί άμεσα στη λειτουργία του ενδοκρινικού μας συστήματος.
  • Είναι δυνατόν να προληφθεί η πιθανή εμφάνιση νοσημάτων.

Βέβαια, ακόμη κι αν εκδηλωθούν νοσήματα, με τις Σύγχρονες αυτές Θεραπείες εξαλείφονται τα πραγματικά αίτια των ασθενειών, σε κυτταρικό και σε γονιδιακό επίπεδο, λαμβάνοντας υπόψιν την περίπλοκη σύνδεση του σώματος μας και της ψυχολογίας μας.

Κατ’ αυτόν τον τρόπο, η θεραπευτική αντιμετώπιση ενός νοσήματος περιλαμβάνει και θεραπευτικές παρεμβάσεις στους νευροδιαβιβαστές, με σκοπό την επαναφορά της κυτταρικής ισορροπίας και σε αυτό το επίπεδο.

Πολλά πράγματα στη ζωή μας καθορίζονται από τις ενέργειες μας και είναι στο χέρι μας να τα αλλάξουμε. Έτσι και η υγεία μας. Φροντίστε λοιπόν σήμερα για την υγεία σας.

Να είστε καλά

 

Δρ. Νικολέτα Κοΐνη

Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, MSc in Genomic Medicine and Healthcare

Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής, Αντιγηραντικής και Αναγεννητικής Ιατρικής.

(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from A4M (American Academy in Antiaging Medicine).

 

Διαβάστε επίσης

Βιταμίνη D και Ψωρίαση

Θυρεοειδίτιδα Χασιμότο – Πώς την αντιμετωπίζουμε σήμερα;

Με ποια συμπτώματα ξεκινάει η Ινομυαλγία;

 

References:

  1. Kessler RC, Aguilar-Gaxiola S, Alonso  J,  et al.  Trauma and PTSD in the WHO World Mental Health Surveys.  Eur J Psychotraumatol. 2017;8(sup5):1353383.
  2. Association of Stress-Related Disorders With Subsequent Autoimmune Disease. Song H et al. JAMA. 2018 Jun 19.
  3. “Mental Health and Stress-Related Disorders”. National Institute of Environmental Health Sciences. Retrieved March 29, 2018.
  4. “Biology of stress”. CESH / CSHS. Retrieved 27 September 2022.
  5. Muthukumar, Kannan; Nachiappan, Vasanthi (1 December 2013). “Phosphatidylethanolamine from Phosphatidylserine Decarboxylase2 is Essential for Autophagy Under Cadmium Stress in Saccharomyces cerevisiae”. Cell Biochemistry and Biophysics. 67 (3): 1353–1363.
  6. Ulrich-Lai, Yvonne M.; Herman, James P. (7 February 2017). “Neural Regulation of Endocrine and Autonomic Stress Responses”. Nature Reviews Neuroscience. 10 (6): 397–409.
  7. Notaras, Michael; van den Buuse, Maarten (3 January 2020). “Neurobiology of BDNF in fear memory, sensitivity to stress, and stress-related disorders”. Molecular Psychiatry. 25 (10): 2251–2274.
  8. Segerstrom, Suzanne C.; Miller, Gregory E. (7 February 2017). “Psychological Stress and the Human Immune System: A Meta-Analytic Study of 30 Years of Inquiry”. Psychological Bulletin. 130 (4): 601–630.