Ο ήλιος πρωταγωνιστεί στη ζωή μας, ειδικά τώρα το καλοκαίρι. Βέβαια, το ηλιακό φως αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο ζήτημα. Ο ήλιος, όσο φωτεινός κι αν είναι, έχει και μία «σκοτεινή» πλευρά.

Ακόμα κι οι επιστήμονες έχουν καταλήξει σε μία διχοτομική προσέγγιση, βάσει της οποίας η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία (UVR) του ηλιακού φωτός προσκομίζει αλλά και επιβλαβείς συνέπειες στην ανθρώπινη υγεία.

 

Ποιοι ενδεχόμενοι κίνδυνοι εγκυμονούν για την υγεία μας από το ηλιακό φως;

Η παρατεταμένη και χρόνια έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία αυξάνει τον κίνδυνο εμφάνισης μιας υγείας προβλημάτων υγείας. Η UVA ακτινοβολία διεισδύει βαθιά στο δέρμα, όπου ενδέχεται να προκαλέσει έμμεσα σε καρκίνο του δέρματος.

Αυτό οφείλεται στη δημιουργία μορίων, όπως οι ρίζες υδροξυλίου και οξυγόνου, τα οποία οδηγούν σε αποδόμηση του DNA. Συν τοις άλλοις, η αυξημένη ακτινοβολία UVB, η οποία καταστρέφει το DNA, ευθύνεται για την πρόκληση ηλιακών εγκαυμάτων.

Οι δύο συγκεκριμένες μορφές ακτινοβολίας μπορούν να προξενήσουν βλάβες στις ίνες κολλαγόνου, να καταστρέψουν τη βιταμίνη Α στο δέρμα, να επιταχύνουν τη γήρανση του δέρματος και να εντείνουν τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του δέρματος.

Οι τρεις βασικοί τύποι καρκίνου του δέρματος είναι το μελάνωμα , το καρκίνωμα των βασικών κυττάρων και το καρκίνωμα των πλακωδών κυττάρων. Η υπερβολική έκθεση στον ήλιο ακόμη να προκαλέσει καταρράκτη και ασθένειες επιδεινούμενες από την επαγόμενη από UVR ανοσοκαταστολή, όπως η επανενεργοποίηση ορισμένων ιών.

 

Οι αρχικές αναφορές αφορά στη συσχέτιση της έκθεσης στον ήλιο με την εκδήλωση καρκίνου του δέρματος άρχισαν να παρουσιάζονται στις δημοσιεύσεις δερματολογίας περίπου στα τέλη του 19ου αιώνα.

Έως το 1930, η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ ενημερώθηκε για τα άτομα σχετικά με τους κινδύνους που εγκυμονεί ο ήλιος για την υγεία. Δόθηκε στους ανθρώπους η προειδοποίηση να αποφεύγουν τον μεσημεριανό καλοκαιρινό ήλιο και να καλύπτουν τα κεφάλια τους σε άμεσο ηλιακό φως, για να ελαχιστοποιήσουν τον κίνδυνο ηλιακού εγκαύματος.

Βέβαια, με βάση την έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.) του 2006, η αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία αντιπροσωπεύει μόνο το 0,1% της συνολικής παγκόσμιας υγείας σε μορφή νόσου.

Ο επιδημιολόγος στο Εθνικό Κέντρο Επιδημιολογίας και Υγείας του Πληθυσμού στην Καμπέρα της Αυστραλίας, Dr. Robyn Lucas, επισημαίνει ότι διάφορες παθήσεις που σχετίζονται με την υπερβολική έκθεση στον ήλιο τείνουν να είναι σχετικά καλοήθεις. Εξαίρεση αποτελεί το μελάνωμα, το οποίο προσβάλλει κατά κύριο λόγο τα άτομα μεγαλύτερης ηλικίας.

Η ίδια έκθεση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, υποστηρίχθηκε ότι ορισμένες ασθένειες μπορεί να είναι απόρροια μειωμένης έκθεσης στην υπεριώδη ακτινοβολία.

Λόγου χάρη, καρκίνοι, όπως το λέμφωμα Hodgkin, ο καρκίνος των ωοθηκών, του μαστού, του παγκρέατος, του παχέος εντέρου, του προστάτη και άλλων οργάνων, μπορεί να παρουσιαστεί εξαιτίας της ελάχιστης έκθεσης του οργανισμού στο ηλιακό φως.

 

Μπορούμε να προστατευθούμε από τις δυσμενείς συνέπειες που προκαλεί ο ήλιος με τις πιο Σύγχρονες Μεθόδους

Οι πιθανοί κίνδυνοι του ήλιου μπορεί να περιοριστούν σημαντικά, εάν προβούμε στη διενέργεια Εξετάσεων Υψηλής Ακριβείας. Είναι απαραίτητο να εξετάσουμε τους σπίλους στο σώμα μας κάθε χρόνο, μέσω της Ολόσωμης Ψηφιακής Χαρτογράφησης Σπίλων, μία διαγνωστική μέθοδο υψίστης ακρίβειας για την πρόληψη του Μελανώματος.

Ακόμα και το αν θα εμφανίσουμε καρκίνο του δέρματος αποτυπώνεται στα γονίδια μας. Πλέον, μέσω της διενέργειας ενός πλήρους Γενετικού Τεστ (Skin Panel), αναλύονται 2437 πολυμορφισμοί (SNPs), 860 γονίδια και 136 παθήσεις, που σχετίζονται με τα Δερματολογικά Νοσήματα και τη γήρανση του δέρματος.

Έτσι, μπορούμε να γνωρίζουμε με ακρίβεια αφενός την επίπτωση που μπορεί να προκαλέσει η έκθεση στον ήλιο μετέπειτα στη ζωή μας και αφετέρου τα ακριβή αίτια μιας Δερματολογικής Νόσου, όταν έχει ήδη εκφραστεί. Η ανάλυση διενεργείται μία φορά στη ζωή του ατόμου.

Με γνώμονα τα δεδομένα της γενετικής ανάλυσης, μπορεί να προταθεί Αυστηρά Εξατομικευμένη Θεραπευτική Αγωγή. Η Αγωγή αυτή μπορεί να βοηθήσει στην πρόληψη, αλλά και στην εξέταση των μηχανισμών έκφρασης των Δερματολογικών Νοσημάτων.

Παράλληλα, έχει διαπιστωθεί ότι η μειωμένη κατανάλωση κακών προϊόντων γλυκοζυλίωσης, η ελαττωμένη πρόσληψη σακχάρων και η αύξηση της πρόσληψης διαιτητικών αντιοξειδωτικών μπορεί να μας θωρακίσουν αποτελεσματικά από τις επιβλαβείς συνέπειες που ενδέχεται να προκληθούν από την έκθεση στον ήλιο.

Διάφορες εργαστηριακές μελέτες καταδεικνύουν ότι τα αντιοξειδωτικά, όπως η απιγενίνη, οι προανθοκυανιδίνες, οι πολυφαινόλες, η κουρκουμίνη, η σιλυμαρίνη και η ρεσβερατρόλη, δεν μπορούν να συμβάλουν στην πρόληψη του καρκίνου του δέρματος που προκαλείται από UVR.

 

Είναι απαραίτητη η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στην ακτινοβολία του ήλιου

Είναι σημαντικό να διαχειριστούμε προσεκτικά τον τρόπο έκθεσης σε UVR ακτινοβολία. Όταν εκτιθέμεθα στον ήλιο, κρίνεται απαραίτητη η χρήση αντιηλιακού με υψηλό δείκτη προστασίας, ιδιαίτερα από τις 1.00 έως τις 16.00 το μεσημέρι και πρέπει να φοράμε γυαλιά ηλίου και καπέλο τους θερινούς μήνες.

Βάσει των στοιχείων του Ιδρύματος Κατά του Καρκίνου του Δέρματος, οι υπεριώδεις ακτίνες μεγάλου μήκους κύματος Δεν μπορούν να διεισδύσουν πολύ πιο βαθιά στο δέρμα σε σύγκριση με τις ακτίνες UVB. Η μακροχρόνια έκθεση του σώματος στις ακτίνες αυτές επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος και εντείνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο δέρμα.

Γι’ αυτό, τα αντιλιακά πρέπει να παρέχουν προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία UVA. Το αν ένα αντιηλιακό μας προστατεύει ή όχι από την υπεριώδη ακτινοβολία UVA μπορούμε να καταλάβουμε με τον εξής τρόπο.

Στα αντιηλιακά, αναγράφεται μία ένδειξη SPF, η οποία υποδηλώνει τον Δείκτη Ηλιακής Προστασίας. Συνήθως, ο δείκτης αυτός αφορά αποκλειστικά την προστασία από τις ακτίνες UVB και όχι από τις UVA.

Αντιηλιακά που παρέχουν προστασία από τις ακτίνες UVA φέρουν ως λογότυπο μία ένδειξη «στεριών», ενώ τα επονομαζόμενα «αντηλιακά ευρέως φάσματος» προστατεύουν και από τις UVA και από τις ακτίνες UVB. Χρειάζεται επίσης να περάσουν 20-30 λεπτά για τη σωστή απορρόφηση του αντιηλιακού, προτού βγούμε στον ήλιο.

«Παν μέτρον άριστον». Αυτό ισχύει και για την έκθεσή μας στο φως του ήλιου. Χρειάζεται να εκτιθεί στην ηλιακή ακτινοβολία με μέτρο, σύνεση και σε ώρες κατά τη διάρκεια της ημέρας όπου οι ακτίνες του ήλιου δεν είναι ιδιαίτερα επιβλαβείς.

 

Δρ. Νικολέτα Κοΐνη

Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, MSc in Genomic Medicine and Healthcare

Ιατρός Λειτουργικής, Προληπτικής, Αντιγηραντικής και Αναγεννητικής Ιατρικής.

(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from A4M (American Academy in Antiaging Medicine).

 

Διαβάστε επίσης

Πώς θα επιβραδύνουμε τη γήρανση;

Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τη Λεύκη

Ο ρόλος της Βιταμίνης D στη θεραπεία της Σκλήρυνσης Κατά Πλάκας

 

Βιβλιογραφικές αναφορές:

  1. Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (9 Μαρτίου 2016). “Radiation: Ultraviolet (UV) radiation”. Ανακτήθηκε 2023-02-08.
  2. «Στοιχεία για το ηλιακό έγκαυμα και τον καρκίνο του δέρματος». Ίδρυμα για τον καρκίνο του δέρματος. nd
  3. «Μαυρισμός σε εσωτερικούς χώρους: Οι κίνδυνοι των υπεριωδών ακτίνων» Οργανισμός Τροφίμων και Φαρμάκων των Ηνωμένων Πολιτειών. 21 Ιανουαρίου 2015
  4. «Κέντρο Υγείας μελανώματος/Καρκίνου του δέρματος». WebMD. nd
  5. «Στοιχεία για τον καρκίνο του δέρματος». Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. 2 Φεβρουαρίου 2015
  6. “Κλίμακα δείκτη UV.” Υπηρεσία Προστασίας Περιβάλλοντος των Ηνωμένων Πολιτειών. 5 Φεβρουαρίου 2015
  7. «Τι είναι η υπεριώδης ακτινοβολία». Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία. 30 Μαΐου 2014
  8. Flament, Frederic et al. (2013) «Επίδραση του Ήλιου σε ορατά κλινικά σημάδια γήρανσης στο δέρμα του Καυκάσου». Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, 6: 221–232.