Το Μελάνωμα αποτελεί την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος. Πρόκειται για ένα κακόηθες νεόπλασμα που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα. Μπορεί να προσβάλλει οποιονδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας. Παρουσιάζεται με τη μορφή μαύρων ή καφέ κηλίδων και συνήθως «κρύβεται» πίσω από κάποια «αθώα» ελιά του δέρματος.

Το Μελάνωμα διασπείρεται μέσω του λεμφικού συστήματος ή του αίματος (αιματογενής διασπορά) και μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε διάφορα όργανα του σώματος, όπως στο συκώτι, στους πνεύμονες και στον εγκέφαλο. Σε πρώιμα στάδια, μπορεί να αντιμετωπιστεί επιτυχώς. Γι’ αυτό, η πρόληψη είναι μείζονος σημασίας.

 

Συμπτώματα Μελανώματος Παράγοντες Κινδύνου
 

Asymmetry: ασυμμετρία του σπίλου

  

Αυξημένη έκθεση στην υπεριώδη (UV) στην ακτινοβολία του ήλιου

 
 

 

Borders: ακανόνιστα ή ασαφή όρια

  

Ανοιχτό χρώμα δέρματος και παρουσία άτυπων ή  δυσπλαστικών σπίλων στο δέρμα

 
 

Color: το χρώμα του σπίλου μεταβάλλεται

  

Τεχνητό μαύρισμα (Solarium)

 
 

Diameter: η διάμετρος του σπίλου υπερβαίνει τα 6 χιλιοστά

  

Εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα

 
 

Evolution: παρατηρούνται αλλαγές στο μέγεθος, στο σχήμα, στο πάχος και γενικά στα   χαρακτηριστικά του σπίλου, με επίμονο κνησμό, εκροή αίματος ή φλεγμονή με οίδημα

  

 

Θετικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό Μελανώματος ή ιστορικό ηλιακού εγκαύματος

 

Πότε συνιστάται ο έλεγχος των Σπίλων;

Ορισμένες ομάδες υψηλού κινδύνου πρέπει να προβαίνουν σε συστηματικότερο έλεγχο. Σε αυτές συγκαταλέγονται:

  • Άτομα με ανοιχτό χρώμα δέρματος, μαλλιών και ματιών
  • Όσοι εμφανίζουν πολλούς σπίλους στο δέρμα τους
  • Άνθρωποι με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα (π.χ. ασθενείς με AIDS ή όσοι έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπείες)
  • Άτομα με θετικό οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος ή ιστορικό ηλιακού εγκαύματος.

Βέβαια, η παρακολούθηση της μεταβολής των σπίλων είναι υψίστης σημασίας για όλες τις πληθυσμιακές ομάδες, με απώτερο σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης Μελανώματος.

Η Δερματοσκόπηση είναι μία διαγνωστική μέθοδος, κατά τη διάρκεια της οποίας χρησιμοποιείται ένα ειδικό εργαλείο, το δερματοσκόπιο. Ο εκάστοτε Δερματολόγος εκτιμά, με βάση τη Δερματοσκόπηση, αν χρειάζεται να πραγματοποιηθεί Χαρτογράφηση Σπίλων.

 

Η Ολόσωμη Ψηφιακή Χαρτογράφηση Σπίλων αποτελεί το βασικότερο μέσον που μπορεί να συμβάλλει στην πρόληψη του Μελανώματος, ειδικότερα αν υπάρχει θετικό οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.

Το σύστημα έχει σχεδιαστεί με αλγόριθμο βαθιάς μάθησης, ο οποίος διαρκώς τροφοδοτείται με νέα δεδομένα. Αυτό συμβάλλει στην ορθή αξιολόγηση των σπίλων και στην αλάνθαστη εκτίμηση των αποτελεσμάτων, βοηθώντας στην έγκαιρη διάγνωση καρκίνου του δέρματος.

Οι σπίλοι κατατάσσονται σε ύποπτους, καλοήθεις ή κακοήθεις. Σε περίπτωση που κάποια δερματική βλάβη θεωρηθεί ύποπτη, ενδείκνυται χειρουργική αφαίρεση και ιστολογική εξέταση.

Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, οι σπίλοι απεικονίζονται και αναλύονται, μέσω ενός ειδικού ψηφιακού συστήματος, με κάμερα υψηλής ανάλυσης και με τη βοήθεια εξελιγμένου λογισμικού προγράμματος. Καταγράφεται η ακριβής θέση των σπίλων του σώματος, καθώς και η δερματοσκοπική εικόνα όσων τίθενται υπό παρακολούθηση.

Με τη βοήθεια του εξειδικευμένου λογισμικού της Ολόσωμης Ψηφιακής Χαρτογράφησης, σε κάθε επαναληπτική εξέταση, μπορούν να συγκριθούν ψηφιακά οι νέες φωτογραφίες με τις προηγούμενες (Ψηφιακή Βαθμονόμηση και Διατήρηση Ιστορικού).

Έτσι, επιτυγχάνεται η διαμόρφωση ενός ιστορικού για κάθε ασθενή, κάτι που εκμηδενίζει την πιθανότητα λάθους (Σύγκριση Ακριβείας με μηδενικές πιθανότητες λάθους).

Μπορεί, μάλιστα, να διαπιστωθεί με απόλυτη βεβαιότητα αν έχουν αναπτυχθεί νέοι σπίλοι, να αξιολογηθούν τυχόν μεταβολές σε υπάρχοντες σπίλους, ενώ εκτιμάται το αν πράγματι χρήζει αφαίρεσης κάποιος σπίλος.

Πρόκειται για μία ανώδυνη και πλήρως ασφαλή διαγνωστική εξέταση, κατά την οποία δεν εκπέμπεται ακτινοβολία. Γι’ αυτό, ενδείκνυται για όλα τα άτομα, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου, παρέχοντας στον καθένα ανεξαιρέτως τη δυνατότητα προληπτικού ελέγχου.

 

Συνιστάται επίσης η αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στην ακτινοβολία του ήλιου

Βάσει των στοιχείων του Ιδρύματος Κατά του Καρκίνου του Δέρματος, οι υπεριώδεις ακτίνες μεγάλου μήκους κύματος Α μπορούν να διεισδύσουν πολύ πιο βαθιά στο δέρμα σε σύγκριση με τις ακτίνες UVB. Η μακροχρόνια έκθεση του σώματος στις ακτίνες αυτές επιταχύνει τη γήρανση του δέρματος και εντείνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου στο δέρμα.

Γι’ αυτό, τα αντηλιακά πρέπει να παρέχουν προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία UVA. Το αν ένα αντηλιακό μάς προστατεύει ή όχι από την υπεριώδη ακτινοβολία UVA μπορούμε να το καταλάβουμε με τον εξής τρόπο.

Στα αντηλιακά, αναγράφεται μία ένδειξη SPF, η οποία υποδηλώνει τον Δείκτη Ηλιακής Προστασίας. Συνήθως, ο δείκτης αυτός αφορά αποκλειστικά στην προστασία από τις ακτίνες UVB κι όχι από τις UVA.

Αντηλιακά που παρέχουν προστασία από τις ακτίνες UVA φέρουν ως λογότυπο μία ένδειξη «αστεριών», ενώ τα επονομαζόμενα «αντηλιακά ευρέως φάσματος» προστατεύουν κι από τις UVA κι από τις UVB ακτίνες. Χρειάζεται επίσης να περάσουν 20-30 λεπτά για τη σωστή απορρόφηση του αντηλιακού, προτού βγούμε στον ήλιο.

 

Ποια είναι τα κριτήρια και οι μέθοδοι αφαίρεσης των Σπίλων;

Αν, με βάση τα αποτελέσματα της Χαρτογράφησης, διαπιστωθεί ότι ο σπίλος είναι δυσπλαστικός, η αφαίρεση αυτού εξαρτάται από παράγοντες, που σχετίζονται με το μέγεθος, το χρώμα του και το σημείο του σώματος όπου εντοπίζεται.

Οι καλοήθεις σπίλοι δεν χρήζουν άμεσης αφαίρεσης. Παρ’όλα αυτά, αφαιρούνται κυρίως για λόγους λειτουργικούς ή/και αισθητικούς, ειδικότερα αν είναι αρκετά ορατοί και δύσμορφοι.

Αν κριθεί ότι ο σπίλος πρέπει να αφαιρεθεί, προτείνονται διάφορες μέθοδοι αφαίρεσης του, όπως η Δερματοχειρουργική. Πρόκειται για έναν κλάδο της Δερματολογίας που βασίζεται στη διενέργεια ελάχιστα επεμβατικών χειρουργικών μεθόδων για την αφαίρεση καλοήθων και κακοήθων βλαβών του δέρματος.

Όλες οι δερματοχειρουργικές θεραπείες εφαρμόζονται στο ιατρείο με πλήρη τεχνογνωσία και ασφάλεια. Οι ασθενείς μπορούν να επιστρέψουν άμεσα στις καθημερινές τους δραστηριότητες, διότι ο χρόνος αποθεραπείας είναι μηδενικός.

Έπειτα από την αφαίρεση των σπίλων, πραγματοποιείται βιοψία ή μικροσκοπική εξέταση, ειδικότερα όταν υπάρχει θετικό ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος.

 

Θεραπευτικές Προσεγγίσεις για το Μελάνωμα

Σε ηλικιωμένα κυρίως άτομα, στα οποία το Μελάνωμα έχει εξελιχθεί σε σοβαρό στάδιο ή σε περιπτώσεις τοπικών μεταστάσεων, ενδείκνυται Ακτινοθεραπεία. Η  Κρυοχειρουργική επίσης αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις προκαρκινικές βλάβες και τις δευτερογενείς δερματικές μεταστάσεις. Εάν όμως το Μελάνωμα έχει εξελιχθεί σε προχωρημένο στάδιο, μπορεί να γίνει η λεγόμενη υποστηρικτική θεραπεία με Χημειοθεραπεία.

Η Ανοσοθεραπεία αποτελεί μία επιπλέον θεραπευτική μέθοδο, κατά την οποία το ανοσοποιητικό σύστημα του πάσχοντος χρησιμοποιείται ως τρίτο μέρος, ούτως ώστε να εντοπίσει τα καρκινικά κύτταρα και να στραφεί εναντίον τους.

Σε ποσοστό περίπου 50% των Μελανωμάτων, έχει εντοπιστεί βλάβη σε μία πρωτεΐνη, που ονομάζεται BRAF. Σήμερα, υπάρχει μία στοχευμένη θεραπεία, η οποία έγκειται στην αναστολή της δραστηριότητας αυτής της ελαττωματικής πρωτεΐνης.

Ωστόσο, το προλαμβάνειν κάλλιον του θεραπεύειν, όπως έλεγε κι ο Ιπποκράτης. Η παρακολούθηση της μεταβολής των σπίλων είναι υψίστης σημασίας για κάθε άτομο, με σκοπό την πρόληψη της εμφάνισης Μελανώματος.

Ο Προληπτικός Έλεγχος των Σπίλων σώζει ζωές!

 

 

Διαβάστε επίσης

Ατοπική Δερματίτιδα: Συμπτώματα, Αίτια, Θεραπεία

Ιατρική Ακριβείας και Χρόνια Νοσήματα

Προβιοτικά & υγεία του δέρματος

 

References:

  1. Azoury SC, Lange JR (October 2014). “Epidemiology, risk factors, prevention, and early detection of melanoma”. The Surgical Clinics of North America. 94 (5): vii, 945–62.
  2. Daniel Jensen J, Elewski BE (February 2015). “The ABCDEF Rule: Combining the “ABCDE Rule” and the “Ugly Duckling Sign” in an Effort to Improve Patient Self-Screening Examinations”. The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology. 8 (2): 15.
  3. Dinnes J, Deeks JJ, Grainge MJ, Chuchu N, Ferrante di Ruffano L, Matin RN, et al. (December 2018). “Visual inspection for diagnosing cutaneous melanoma in adults”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018 (12): CD013194.
  4. Dinnes J, Deeks JJ, Chuchu N, Ferrante di Ruffano L, Matin RN, Thomson DR, et al. (December 2018). “Dermoscopy, with and without visual inspection, for diagnosing melanoma in adults”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018 (12): CD011902.
  5. Luk PP, Vilain R, Crainic O, McCarthy SW, Thompson JF, Scolyer RA (August 2015). “Punch biopsy of melanoma causing tumour cell implantation: another peril of using partial biopsies for melanocytic tumours”. The Australasian Journal of Dermatology. 56 (3): 227–31.
  6. Johansson M, Brodersen J, Gøtzsche PC, Jørgensen KJ, et al. (Cochrane Skin Group) (June 2019). “Screening for reducing morbidity and mortality in malignant melanoma”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2019 (6): CD012352.
  7. van Kempen LC, Redpath M, Robert C, Spatz A (November 2014). “Molecular pathology of cutaneous melanoma”. Melanoma Management. 1 (2): 151–164.
  8. Pasquali S, Hadjinicolaou AV, Chiarion Sileni V, Rossi CR, Mocellin S (February 2018). “Systemic treatments for metastatic cutaneous melanoma”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2 (11): CD011123.
  9. Kuske M, Westphal D, Wehner R, Schmitz M, Beissert S, Praetorius C, Meier F (October 2018). “Immunomodulatory effects of BRAF and MEK inhibitors: Implications for Melanoma therapy”. Pharmacological Research. 136: 151–159.
  10. Sanlorenzo M, Vujic I, Posch C, Dajee A, Yen A, Kim S, et al. (June 2014). “Melanoma immunotherapy”. Cancer Biology & Therapy. 15 (6): 665–74.