Το μελάνωμα είναι ένα κακόηθες νεόπλασμα που προέρχεται από τα μελανοκύτταρα. Τα κύτταρα αυτά εντοπίζονται στο κατώτερο στρώμα της επιδερμίδας και παράγουν τη μελανίνη, τη χρωστική που προσδίδει το χρώμα του δέρματος.
Η όψη του είναι παρόμοια με αυτήν ενός σπίλου, ωστόσο υπάρχουν διαφοροποιήσεις ως προς τη μορφολογία. Το μελάνωμα μπορεί να έχει μαύρο χρώμα, μπλε, σκούρο καφέ ή γκρίζο. Σε σοβαρότερες περιπτώσεις, ενδέχεται να διογκωθεί, να παρατηρηθεί πάχυνση, ενώ δεν αποκλείεται να συνοδεύεται από συμπτώματα, όπως ο κνησμός, η αιμορραγία και η εφελκιδοποίηση.
Το μελάνωμα παρουσιάζεται συνήθως σε σημεία του σώματος που εκτίθενται περισσότερο στην ηλιακή ακτινοβολία, κυρίως, δηλαδή, στα άνω και στα κάτω άκρα. Παρά ταύτα, δεν αποκλείεται να αναπτυχθεί στο τριχωτό της κεφαλής, στο πρόσωπο, στα αυτιά, στις παλάμες, στα πέλματα, στο περίνεο ή ακόμη και σε μη εκτεθειμένες στον ήλιο περιοχές του σώματος, όπως είναι η στοματική κοιλότητα, το νύχι, στα δάχτυλα των χεριών, τα γεννητικά όργανα ή ο πρωκτός.
Πρόκειται για την πιο επικίνδυνη μορφή καρκίνου του δέρματος, διότι διασπείρεται μέσω του λεμφικού συστήματος ή του αίματος (αιματογενής διασπορά) και μπορεί να δώσει μεταστάσεις σε διάφορα όργανα του σώματος, όπως στο συκώτι, στους πνεύμονες και στον εγκέφαλο. Γι΄ αυτό το λόγο, η έγκαιρη διάγνωση είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή του ενδεχομένου ανάπτυξης μελανώματος.
Τα κλινικά χαρακτηριστικά του Μελανώματος
Όταν εξελιχθεί σε προχωρημένο στάδιο, οι ύποπτες ενδείξεις που μαρτυρούν την ύπαρξη μελανώματος, κι όχι απλώς ενός ακίνδυνου σπίλου, είναι οι εξής:
- Με την πάροδο του καιρού, ο σπίλος μεταλλάσσεται και παρουσιάζονται αλλαγές ως προς το μέγεθος, το σχήμα και το χρώμα του. Πολλές φορές, παρατηρούνται πολλά και διαφορετικά χρώματα, με μεγαλύτερη συχνότητα το κόκκινο, το μαύρο ή το καφέ.
- Τα όρια του σπίλου είναι ακανόνιστα ή ασαφή και εμφανίζεται ασυμμετρία. Το μισό μέρος, δηλαδή, του ενός σπίλου δεν ταιριάζει με το υπόλοιπο.
- Μπορεί να παρατηρηθεί κρούστα γύρω από το σπίλο ή να προκληθεί αιμορραγία.
- Η διάμετρος του μελανώματος είναι συνήθως μεγαλύτερη των 6 χιλιοστών, σε αντίθεση με αυτήν του σπίλου.
- Εξέλκωση και κνησμός είναι σημάδια που μπορεί να υποδηλώνουν κακοήθη εξαλλαγή του σπίλου.
Οι αιτίες του Μελανώματος
Η υπερβολική έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία του ήλιου αποτελεί έναν εξαιρετικά επικίνδυνο παράγοντα ανάπτυξης μελανώματος. Ήδη από το 1930, η Υπηρεσία Δημόσιας Υγείας των ΗΠΑ άρχισε να παρέχει εντατική και λεπτομερή πληροφόρηση όσον αφορά στους κινδύνους που εγκυμονεί η αυξημένη έκθεση στην ηλιακή ακτινοβολία. Τα άτομα, επομένως, που ζουν σε περιοχές με αυξημένη ηλιοφάνεια, ιδιαίτερα αυτοί που έχουν ανοιχτό χρώμα δέρματος, διατρέχουν υψηλότερο κίνδυνο να εμφανίσουν μελάνωμα, σε αντίθεση με τα σκουρόχρωμα άτομα, διότι οι μεγαλύτερες ποσότητες μελανίνης, που διαθέτουν αυτά τα άτομα, τους προστατεύουν.
Οι πιθανότητες πρόκλησης μελανώματος ενισχύονται, επιπλέον, όταν παρουσιάζονται άτυποι ή δυσπλαστικοί σπίλοι τόσο σε ακάλυπτα και όσο σε προστατευμένα σημεία του δέρματος. Ακόμη, το ιστορικό ηλιακού εγκαύματος, καθώς και το θετικό οικογενειακό ή ατομικό ιστορικό μελανώματος επιτείνουν το ενδεχόμενο εμφάνισης μελανώματος.
Μάλιστα, για όσους πάσχουν από λέμφωμα ή AIDS ή σε αυτούς που έχουν υποβληθεί σε χημειοθεραπεία ή μεταμόσχευση, εγκυμονεί μεγαλύτερος κίνδυνος παρουσίας μελανώματος, λόγω της αποδυνάμωσης του ανοσοποιητικού του συστήματος. Το τεχνητό μαύρισμα (solarium) αποτελεί τον αμεσότερο αιτιολογικό παράγοντα μελανώματος. Σε άτομα που έχουν κάνει solarium έστω και μία φορά στη ζωή τους, σε ηλικία μικρότερη των 35 ετών, ενισχύονται κατά 75% οι πιθανότητες να παρουσιάσουν μελάνωμα.
Η σπουδαιότητα του τακτικού ελέγχου και της πρόληψης
Οι επιπτώσεις του μελανώματος αυξάνονται σημαντικά με την πάροδο των ετών. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, σημειώνεται ραγδαία άνοδος των κρουσμάτων. Στη χώρα μας, καταγράφονται περίπου 30.000 περιστατικά καρκίνων του δέρματος ετησίως εκ των οποίων τα 1.500 είναι άτομα που παρουσιάζουν μελάνωμα. Συνεπώς, η έγκαιρη διάγνωση και η πρόληψη είναι ζωτικής σημασίας, διότι όσο πιο έγκαιρα διαγιγνώσκεται και προλαμβάνεται το μελάνωμα, τόσο πιο εύκολα μπορεί να ιαθεί. Υπάρχουν πολλές ενδεδειγμένες μέθοδοι πρόληψης του μελανώματος.
Μέθοδοι Πρόληψης Μελανώματος
Ολόσωμη Ψηφιακή Χαρτογράφηση
Η Ολόσωμη Ψηφιακή Χαρτογράφηση είναι μία προληπτική εξέταση που ανιχνεύει με απόλυτη ακρίβεια τους ύποπτους σπίλους, συμβάλλοντας στην έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του δέρματος σε πρώιμο στάδιο και ειδικότερα του μελανώματος.
Κατά τη διάρκεια της εξέτασης, οι σπίλοι απεικονίζονται και αναλύονται, μέσω ενός ειδικού ψηφιακού συστήματος με κάμερα υψηλής ανάλυσης και με τη βοήθεια ενός εξελιγμένου λογισμικού προγράμματος. Με τη φωτογραφική κάμερα, αποτυπώνεται η ακριβής θέση των σπίλων που υπάρχουν διάσπαρτα στο σώμα, καθώς και η δερματοσκοπική εικόνα όσων τίθενται υπό παρακολούθηση. Είναι δυνατό, λοιπόν, να διαπιστωθεί η παρουσία νέων σπίλων και να αξιολογηθούν τυχόν μεταβολές σε υπάρχοντες σπίλους.
Το σύστημα έχει σχεδιαστεί με αλγόριθμο βαθιάς μάθησης, ο οποίος τροφοδοτείται συνεχώς με νέα δεδομένα, κάτι που εκμηδενίζει την πιθανότητα λάθους. Χάρη στη λεπτομερή αποτύπωση των σπίλων και των βλαβών του δέρματος, ο δερματολόγος εστιάζει την προσοχή του σε συγκεκριμένα σημεία, προκειμένου να διερευνήσει τις μεταβολές με μεγαλύτερη προσήλωση. Έτσι, οι σπίλοι μπορούν να κατηγοριοποιηθούν σε ύποπτους, καλοήθεις ή κακοήθεις. Εάν κάποια βλάβη του δέρματος θεωρηθεί ύποπτη, τότε συνιστάται χειρουργική εκτομή και ιστολογική εξέταση.
Στην Ολόσωμη Ψηφιακή Χαρτογράφηση, παρέχεται η δυνατότητα αποθήκευσης των εικόνων στο σύστημα. Μέσω του εξειδικευμένου λογισμικού, σε κάθε επαναληπτική εξέταση, οι νέες φωτογραφίες επεξεργάζονται και συγκρίνονται ψηφιακά με τις προηγούμενες. Έτσι, διαμορφώνεται ένα ιστορικό για κάθε ασθενή, ενώ, μέσω της συγκριτικής τους αξιολόγησης και της ανάλυσης της ψηφιακής τους εικόνας, διαβαθμίζεται η επικινδυνότητα των σπίλων.
Η Ολόσωμη Ψηφιακή Χαρτογράφηση Σπίλων αποτελεί μία ανώδυνη και πλήρως ασφαλή διαγνωστική εξέταση, κατά την οποία δεν εκπέμπεται ακτινοβολία. Ενδείκνυται για όλους, ανεξαρτήτως ηλικίας και φύλου. Ειδικότερα, για όσους κατατάσσονται στις ομάδες αυξημένου κινδύνου, συνιστάται να διενεργείται 1-2 φορές ανά έτος.
Ενίσχυση του Ανοσοποιητικού συστήματος μέσω κυτταρικής και ορμονικής αποκατάστασης
Το ανοσοποιητικό σύστημα του οργανισμού διαδραματίζει μείζονα ρόλο στην εκδήλωση Μελανώματος, καθώς, όταν οι άμυνες του οργανισμού εξασθενούν, το σώμα μας μπορεί να παρουσιάσει μία σωρεία προβλημάτων υγείας. Εντούτοις, ένα ενδυναμωμένο ανοσοποιητικό σύστημα βοηθάει στην καταστολή οποιασδήποτε φλεγμονής και στη μείωση των πιθανοτήτων εμφάνισης υποτροπών.
Υπάρχουν, πλέον, εξειδικευμένες εξετάσεις που αποτυπώνουν με απόλυτη ακρίβεια την κατάσταση του ανοσοποιητικού μας συστήματος και ανιχνεύουν τις οποιεσδήποτε ελλείψεις ή παρεκκλίσεις υφίστανται σε επίπεδο κυττάρου. Βάσει των διαγνωστικών ευρημάτων, εκπονούνται εξατομικευμένα θεραπευτικά πρωτόκολλα, τα οποία βασίζονται στην ενδυνάμωση του ανοσοποιητικού συστήματος μέσω της χορήγησης ενός μείγματος μικροθρεπτικών συστατικών, καθώς και στην ορμονική αποκατάσταση του οργανισμού.
Έτσι, παρέχονται στα κύτταρα μας όλα τα απαραίτητα μικροθρεπτικά συστατικά που μέχρι πρότινος ο οργανισμός μπορεί να μη διέθετε σε επαρκείς ποσότητες και επανέρχεται η ορμονική ισορροπία. Κατ’ ουσίαν, το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται μέσω της κυτταρικής και ορμονικής αποκατάστασης, γεγονός που συνδράμει αποτελεσματικά στην πρόληψη του Μελανώματος, καθώς και στην εκμηδένιση των πιθανοτήτων υποτροπής, σε περίπτωση που το άτομο νοσήσει από αυτό.
Αποφυγή της υπερβολικής έκθεσης στην ηλιακή ακτινοβολία
Αυτό που χρειάζεται να κάνουμε είναι να απολαμβάνουμε τον ήλιο με υπευθυνότητα, διότι η ηλιακή ακτινοβολία ενοχοποιείται σημαντικά για την πρόκληση Μελανώματος. Γι’ αυτό το λόγο, συνιστάται να αποφεύγουμε την υπερβολική έκθεση στον ήλιο, κι όταν εκτιθέμεθα, είναι απαραίτητο να χρησιμοποιούμε αντηλιακό με υψηλό δείκτη προστασίας, ακόμη και τους χειμερινούς μήνες. Επιπλέον, προτείνεται, τους θερινούς μήνες, να φοράμε γυαλιά ηλίου και καπέλο, καθώς τα γυαλιά ηλίου μάς προστατεύουν από την υπεριώδη ακτινοβολία και το καπέλο μπορεί να μας καλύψει αποτελεσματικά από τον ήλιο.
Θεραπείες για το Μελάνωμα
Συνήθως, το μελάνωμα μπορεί να αφαιρεθεί χειρουργικά. Σε ηλικιωμένα άτομα, στα οποία το μελάνωμα έχει εξελιχθεί σε προχωρημένο στάδιο ή σε περιπτώσεις όπου παρατηρούνται τοπικές μεταστάσεις, διενεργείται και ακτινοθεραπεία. Μπορεί, επίσης, να πραγματοποιηθεί κρυοχειρουργική, μία θεραπευτική μέθοδος με τη βοήθεια της οποίας εξαλείφονται αποτελεσματικά οι δευτερογενείς δερματικές μεταστάσεις.
Όταν το μελάνωμα έχει εξαπλωθεί, εγκυμονεί ο κίνδυνος υποτροπής των ασθενών παρά τη χειρουργική αφαίρεση. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, συνιστάται η υποστηρικτική θεραπεία με χημειοθεραπεία. Επίσης, η ανοσοθεραπεία αποτελεί μία νέα θεραπευτική μέθοδο, κατά την οποία χρησιμοποιούνται φυσικές ουσίες που παράγονται από τον ίδιο τον ανθρώπινο οργανισμό. Ο στόχος έγκειται στην ενδυνάμωση ή στην επαναφορά του αμυντικού συστήματος, ούτως ώστε να καταπολεμήσει την ανάπτυξη των καρκινικών κυττάρων. Η ιντερλευκίνη-2 και η ιντερφερόνη συμπεριλαμβάνονται σε αυτές τις ουσίες.
Είναι σημαντικό να τονιστεί πως, ακόμη κι αν αφαιρεθεί το μελάνωμα, κρίνεται επιτακτική η ανάγκη παρακολούθησης της εξέλιξης της υγείας του ασθενούς για τουλάχιστον 10 έτη. Οποιαδήποτε αλλαγή παρατηρηθεί σε ένα σπίλο, όσον αφορά στο χρώμα, το μέγεθος και το σχήμα ή η ανάπτυξη νέου σπίλου είναι παράγοντες που χρήζουν άμεσου ελέγχου και ιατρικής καθοδήγησης.
Διαβάστε επίσης
Η συσχέτιση της Βιταμίνης D με την Κατάθλιψη
Κοιμηθείτε καλά, Ενισχύστε την Υγεία σας
References:
1. “Melanoma Treatment–for health professionals (PDQ®)”. National Cancer Institute. June 26, 2015. Archived from the original on 4 July 2015. Retrieved 30 June 2015.
2. “SEER Stat Fact Sheets: Melanoma of the Skin”. NCI. Archived from the original on 2014-07-06.
3. “Melanoma Treatment – for health professionals”. National Cancer Institute. June 26, 2015. Archived from the original on 4 July 2015. Retrieved 30 June 2015.
4. Bobonich, Margaret; Nolen, Mary E. (2015). Dermatology for Advanced Practice Clinicians. Philadelphia: Wolters Kluwer. p. 106. The term malignant melanoma is becoming obsolete because the word ‘malignant’ is redundant as there are no benign melanomas.
5. Kanavy HE, Gerstenblith MR (December 2011). “Ultraviolet radiation and melanoma”. Seminars in Cutaneous Medicine and Surgery. 30 (4): 222–8. doi:10.1016/j.sder.2011.08.003. PMID 22123420.
6. Azoury SC, Lange JR (October 2014). “Epidemiology, risk factors, prevention, and early detection of melanoma”. The Surgical Clinics of North America. 94 (5): vii, 945–62. doi:10.1016/j.suc.2014.07.013. PMID 25245960.
7. “Melanoma Risk factors”. Mayo Clinic. Archived from the original on 2017-04-10. Retrieved 2017-04-10.
8. Pasquali S, Hadjinicolaou AV, Chiarion Sileni V, Rossi CR, Mocellin S (February 2018). “Systemic treatments for metastatic cutaneous melanoma”. The Cochrane Database of Systematic Reviews. 2: CD011123. doi:10.1002/14651858.CD011123.pub2. PMC 6491081. PMID 29405038.
Αφήστε μια απάντηση