Βιοσύνθεση

Η μελατονίνη αποτελεί μία ορμόνη, που παράγεται στην επίφυση και ακολούθως εκκρίνεται στο αίμα. Συντίθεται μέσω μίας σειράς τεσσάρων ενζυμικών αντιδράσεων, έχοντας ως πρόδρομο μόριο το απαραίτητο αμινοξύ, τρυπτοφάνη. Συντίθεται και απελευθερώνεται στο σκοτάδι, ενώ στο φως όχι. Τα εξωγενή φωτεινά ερεθίσματα του περιβάλλοντος μεταφέρονται από τον αμφιβληστροειδή στην επίφυση μέσω του υποθαλάμου και του συμπαθητικού νευρικού συστήματος.

Το φως επιδρά στη μελατονίνη με 2 τρόπους: οι κυκλικές εναλλαγές φωτός – σκότους τροποποιούν το ρυθμό έκκρισης της μελατονίνης, ενώ σύντομες ώσεις φωτός επαρκούς έντασης και διάρκειας καταστέλλουν απότομα την παραγωγή της. Η έκκριση της μελατονίνης αυξάνεται στο σκοτάδι και φτάνει στα μέγιστα επίπεδα γύρω στα μεσάνυχτα, ενώ το μεσημέρι μειώνεται. Έτσι, θεωρείται ότι συμμετέχει στην προσαρμογή του οργανισμού στον κύκλο φωτός – σκότους του περιβάλλοντος και υπάρχουν ενδείξεις ότι ρυθμίζει τους βιολογικούς ρυθμούς.

Έρευνες έχουν δείξει ότι επηρεάζει την ορμονική λειτουργία της πρόσθιας και της οπίσθιας υπόφυσης και ότι η νυχτερινή έκκριση της μελατονίνης είναι αυξημένη σε γυναίκες με προεμμηνόπαυση, που κάνουν χρήση αντισυλληπτικών δισκίων.

Από συνεχώς αυξανόμενα δεδομένα προκύπτει ότι η μελατονίνη προσκομίζει πολλά οφέλη στον ανθρώπινο οργανισμό.

 

Ευεργετικές επιδράσεις Μελατονίνης

Σύνδρομο Jet Lag

Αυτό το σύνδρομο χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενη διαταραχή του ύπνου, η οποία προκαλεί υπερβολική υπνηλία ή αϋπνία και αιτιολογείται από την έλλειψη συγχρονισμού μεταξύ του προγράμματος ύπνου και της εγρήγορσης, που επιβάλλουν οι ανάγκες του περιβάλλοντος. Μελέτες υποστηρίζουν ότι η χορήγηση μελατονίνης σε ανθρώπους με σύνδρομο jet lag μειώνει τον αριθμό των ημερών, που απαιτούνται, για να επανέλθει το φυσιολογικό μοτίβο του ύπνου και ενισχύει την εγρήγορση.

 

Μελατονίνη και Διαταραχές Ύπνου

Η μελατονίνη μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την αντιμετώπιση διαταραχών ύπνου. Σε καταστάσεις, όπου η ενδογενής έκκριση της μελατονίνης είναι ελαττωμένη, η εξωγενής χορήγηση μελατονίνης μπορεί να μειώσει τις διαταραχές ύπνου. Αυτή η δράση της μελατονίνης αιτιολογείται από την πτώση της θερμοκρασίας, που προκαλεί στο ανθρώπινο σώμα.

 

Αντιοξειδωτικός ρόλος Μελατονίνης

Η ευθύνη για την αυξανόμενη παρουσία των μεταβολικών νοσημάτων μετατοπίζεται όλο και περισσότερο στο οξειδωτικό στρες.
Η αντιοξειδωτική δράση της μελατονίνης επιτελείται και μέσω των μεταβολιτών της. Αυτό την καθιστά ικανή να προστατεύει τον οργανισμό από το οξειδωτικό stress. Η ταχεία κατανάλωση της μελατονίνης στο έντονο άγχος ενδέχεται να είναι ένας προστατευτικός μηχανισμός του οργανισμού, κατά το οποίο η μελατονίνη χρησιμοποιείται ως αμυντικό μόριο έναντι της οξειδωτικής καταστροφής.

 

Μελατονίνη και προστασία δέρματος

Το δέρμα αποτελεί ουσιαστική άμυνα εναντίον μιας ευρείας ποικιλίας περιβαλλοντικών τοξινών. Με αυτόν τον τρόπο, συμβάλλει στη διατήρηση της ομοιόστασης. Ωστόσο, εμφανίζει συχνά σημεία εκφύλισης, που οδηγούν στο φαινότυπο γήρανσης και προκαλούν πολλές άλλες παθολογικές διεργασίες.Όταν, μάλιστα, το δέρμα εκτίθεται σε τοξικούς παράγοντες και χημικές ουσίες, όπως είναι η ακτινοβολία, τα διάφορα χημικά, η ρύπανση και οι μικροοργανισμοί, χρειάζεται προστατευτικά χημικά μόρια.

Η μελατονίνη παίζει σημαντικό ρόλο στη διατήρηση της καλής υγείας του δέρματος. Αποτελεί έναν ισχυρό παράγοντα δέσμευσης ελεύθερων ριζών με αντιοξειδωτική και αντιφλεγμονώδη δράση. Έχεις επίσης αποδειχθεί η μελατονίνη ότι βοηθάει σημαντικά στην επούλωση των πληγών και συμβάλλει στη θεραπεία πολλών παθολογικών καταστάσεων του δέρματος, όπως η ατοπική δερματίτιδα, η σμηγματορροϊκή δερματίτιδα και η λεύκη.Έτσι, η βιοχημική δράση της μελατονίνης στο δέρμα θα μπορούσε να μας οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι η μελατονίνη έχει ισχυρές αντιγηραντικές ιδιότητες και αποτελεί εξαιρετική θεραπευτική υποστηρικτική αγωγή για συγκεκριμένες δερματικές παθήσεις.

 

Μελατονίνη και καρδιαγγειακό σύστημα

Είναι ευρέως γνωστό, από κλινικές μελέτες, ότι οι ασθενείς με στεφανιαία νόσο παρουσιάζουν μειωμένα επίπεδα μελατονίνης. Τα υψηλά επίπεδα της LDL (κακή χοληστερόλη) σχετίζονται επίσης με ελάχιστες ποσότητες μελατονίνης.Η καρδιαγγειακή προστασία της μελατονίνης, σε συνδυασμό με την αντιοξειδωτική της δράση, έχει παρατηρηθεί σε πειραματικά μοντέλα εμφράγματος.Ταυτόχρονα, έχει αποδειχθεί ότι όσοι έχουν υπέρταση, παρουσιάζουν μειωμένο ρυθμό παραγωγής μελατονίνης. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η χορήγηση μελατονίνης σε ασθενείς με υπέρταση συνέβαλλε στη μείωση της διαστολικής και της συστολικής πίεσης.

 

Μελατονίνη και προστασία από την υπεριώδη ακτινοβολία (UV)

Αν και η UV έχει ευεργετικές δράσεις στο ανθρώπινο δέρμα συμβάλλοντας στην παραγωγή βιταμίνης D και ενδορφινών, η υπερβολική έκθεση σε αυτήν συνεπάγεται σοβαρούς κινδύνους για την υγεία. Η φωτογήρανση μπορεί να οδηγήσει στην ανάπτυξη καρκίνου του δέρματος.

 

Μελατονίνη και γαστρεντερικό σύστημα

Το έντονο στρες αλλοιώνει το γαστρεντερικό σύστημα. Η μελατονίνη εμποδίζει την ανάπτυξη αυτών των αλλοιώσεων και επιταχύνει την επούλωση των οξέων γαστρικών ελκών. Η ροή του αίματος στο βλεννογόνο του στομάχου αυξάνεται χάρη στην αντιοξειδωτική δράση της μελατονίνης.

 

Μελατονίνη και νευρολογικές διαταραχές

Με την πάροδο της ηλικίας, ελαττώνονται τα επίπεδα της μελατονίνης. Τα μειωμένα επίπεδα μελατονίνης συνδέονται με την εμφάνιση νευρολογικών διαταραχών, όπως είναι η νόσος Parkison και η νόσος Alzheimer. Το οξειδωτικό στρες εμπλέκεται σε μεγάλο βαθμό στην παθογένεια αυτών των ασθενειών. Η αντιοξειδωτική δράση της μελατονίνης θα μπορούσε να συμβάλλει στη θεραπεία ασθενών, που υποφέρουν από τις συγκεκριμένες νόσους.

 

Μελατονίνη και Σακχαρώδης Διαβήτης

Ο Σακχαρώδης Διαβήτης χαρακτηρίζεται από την αυξημένη παρουσία ελευθέρων ριζών οξυγόνου. Η αντίσταση στη δράση της ινσουλίνης αποδίδεται στην παρουσία των οξειδωτικών αυτών σωμάτων. Η χορήγηση μελατονίνης μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην καθυστέρηση των επιπλοκών, που προκαλεί ο σακχαρώδης διαβήτης, όπως είναι η αμφιβληστροπάθεια και η νεφροπάθεια, καθώς εξισσοροπεί τις ελεύθερες ρίζες κι έχει αντιοξειδωτικές ιδιότητες.

 

Συμπέρασμα

Η μελατονίνη είναι μια ορμόνη, που παράγεται στην επίφυση και έχει ευεργετικές ιδιότητες, ωφελώντας, έτσι, ποικιλοτρόπως, τον ανθρώπινο οργανισμό. Αποτελεί βασικό ρυθμιστή του κιρκάδιου ρυθμού και πρόσφατα δεδομένα αποδεικνύουν ότι έχει αντιοξειδωτική δράση. Οι αντιφλεγμονώδεις ιδιότητές της επιτρέπουν στη μελατονίνη να ρυθμίζει την ομοιόσταση των μιτοχονδρίων, να αναστέλλει την απόπτωση και να ενισχύει την ανάπτυξη τριχοθυλακίων.

Όλες αυτές οι ιδιότητες τονίζουν το σημαντικό ρόλο που παίζει η μελατονίνη και στην προστασία του δέρματος από τις αλλοιώσεις, που προκαλούνται από εξωτερικούς παράγοντες. Αυτονόητο βέβαια είναι ότι η λήψη φυσικής (βιομιμητικής) μελατονίνης πρέπει να εποπτεύεται από εξειδικευμένο ιατρό, ο οποίος και είναι υπεύθυνος για την εξατομικευμένη χορήγηση της ορμόνης αυτής. Μόνο μέσω της εξατομικευμένης αυτής οδού θα μπορεί ο ανθρώπινος οργανισμός να απολάβει όλα τα οφέλη της μελατονίνης.

 

Διαβάστε επίσης


Διαταραχές ύπνου – Τα πολλαπλά προβλήματα υγείας που προκαλούν

 

Πηγές – Βιβλιογραφία


  • Cipolla-Neto, J.; Amaral, F.G.D. Melatonin as a hormone: New physiological and clinical insights. Endocr. Rev. 2018, 39, 990–1028.
  • Do Amaral, F.G.; Cipolla-Neto, J. A brief review about melatonin, a pineal hormone. Arch. Endocrinol. Metab. 2018, 62, 472–479.
  • Bouatia-Naji, N.; Bonnefond, A.; Cavalcanti-Proença, C.; Sparsø, T.; Holmkvist, J.; Marchand, M.; Delplanque, J.; Lobbens, S.; Rocheleau, G.; Durand, E.; et al. A variant near MTNR1B is associated with increased fasting plasma glucose levels and type 2 diabetes risk. Nat. Genet. 2009, 41, 89–94.
  • Jonsson, L.; Ljunggren, E.; Bremer, A.; Pedersen, C.; Landén, M.; Thuresson, K.; Giacobini, M.; Melke, J.
  • Mutation screening of melatonin-related genes in patients with autism spectrum disorders. BMC Med. Genom. 2010, 3, 10.
  • Campos, L.A.; Cipolla-Neto, J.; Amaral, F.G.; Michelini, L.C.; Bader, M.; Baltatu, O.C.
  • The Angiotensin-melatonin axis. Int. J. Hypertens 2013, 2013, 521783.
  • Baltatu, O.C.; Amaral, F.G.; Campos, L.A.; Cipolla-Neto, J. Melatonin, mitochondria and hypertension. Cell Mol. Life Sci. 2017, 74, 3955–3964.
  • Jiki, Z.; Lecour, S.; Nduhirabandi, F. Cardiovascular benefits of dietary melatonin: A myth or a reality? Front. Physiol. 2018, 9, 528.
  • Ramos, E.; Patiño, P.; Reiter, R.J.; Gil-Martín, E.; López-Muñoz, F.; Romero, A. Melatonin: A hypothesis for Kawasaki disease treatment. Med. Hypotheses 2018, 119, 6–10.
  • Dominguez-Rodriguez, A.; Abreu-Gonzalez, P.; Avanzas, P. The role of melatonin in acute myocardialinfarction. Front. Biosci. 2012, 17, 2433–2441.
  • Dominguez-Rodriguez, A.; Abreu-Gonzalez, P.; Reiter, R.J. Clinical aspects of melatonin in the acute coronarysyndrome. Curr. Vasc. Pharm. 2009, 7, 367–373.
  • Slominski, A.T.; Hardeland, R.; Zmijewski, M.A.; Slominski, R.M.; Reiter, R.J.; Paus, R. Melatonin: Acutaneousperspective on its production, metabolism, and functions. J. Investig. Dermatol. 2018, 138, 490–499.
  • Slominski, A.; Tobin, D.J.; Zmijewski, M.A.; Wortsman, J.; Paus, R. Melatonin in the skin: Synthesis,metabolism and functions. Trends Endocrinol. Metab. 2008, 19, 17–24.menstrual cycle in premenopausal women. Clin Endocrinol 1998, 49:209-216