Μέχρι πριν από λίγα χρόνια, οι επιστήμονες είχαν ελλιπείς γνώσεις των επιδράσεων που έχει το γαστρεντερικό σύστημα στην υγεία του οργανισμού μας. Σήμερα, όμως, επιβεβαιώνεται από τους περισσότερους ειδικούς η επιρροή που αυτό ασκεί στη συνολική μας υγεία.

Στο γαστρεντερικό μας σύστημα υπάρχει πλήθος μικροβίων (εντερικό μικροβίωμα). Αυτά συμβάλλουν στην καταπολέμηση των βακτηρίων και άλλων παθογόνων μικροοργανισμών, οι οποίοι αποτελούν βασικούς αιτιολογικούς παράγοντες διαφόρων παθήσεων. Οι ερευνητές, μάλιστα, υπογραμμίζουν ότι το μικροβίωμα του εντέρου διαδραματίζει ενεργό ρόλο στη διατήρηση της ανοσοποιητικής ομοιόστασης της γαστρεντερικής οδού. Μια σειρά ερευνών μείζονος σημασίας, που διενεργήθησαν, έχουν καθορίσει εμπειρικά τους ομοιοστατικούς ρόλους της εντερικής μικροχλωρίδας, που δεν είχαν προηγουμένως εκτιμηθεί.

 

O σημαντικός ρόλος του Εντερικού Μικροβιώματος

Μελέτες καταδεικνύουν ότι η μικροβιακή ισορροπία του εντέρου είναι απαραίτητη για τη διατήρηση ενός πλήρως λειτουργικού ανοσοποιητικού συστήματος. Ο γαστρεντερικός σωλήνας αποικείται από τρισεκατομμύρια βακτήρια. Το 85% από αυτά τα βακτηρίδια είναι προ-βιοτικά, ενισχύουν δηλαδή την εύρυθμη λειτουργία του οργανισμού μας, ενώ το 15% από αυτά ενδέχεται, υπό ορισμένες συνθήκες, να γίνουν παθογόνα.

Τα προβλήματα, που εντοπίζονται στο γαστρεντερικό σύστημα, μπορούν να οδηγήσουν μετέπειτα σε οξείες και χρόνιες παθήσεις. Η λειτουργικότητα του εντερικού βλεννογόνου, η κατάσταση του μικροβιώματος σε σχέση και με τη δράση του εντερικού νευρικού συστήματος συνδέονται με την εμφάνιση αυτοάνοσων ασθενειών. Το Σύνδρομο Ευερέθιστου Εντέρου, μάλιστα και η δυσανεξία στη γλουτένη έχουν ενοχοποιηθεί για την ανάπτυξη αυτοάνοσων παθήσεων.

Η επιβίωση του ανθρώπινου οργανισμού εξασφαλίζεται από τη συντονισμένη και αγαστή λειτουργία των ιστών και των οργάνων του και εξαρτάται από την προστασία του από εξωτερικούς παράγοντες, που θα μπορούσαν να προκαλέσουν διαταραχές σε αυτή τη σωστή λειτουργία.

 

Το Γαστρεντερικό σύστημα συντονίζει τη λειτουργία του Ανοσοποιητικού Συστήματος

Το γαστρεντερικό σύστημα αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι του ανοσοποιητικού συστήματος, διότι έρχεται σε επαφή με παράγοντες, που εισέρχονται στο σώμα μας, όπως οι τροφές και τα μικρόβια. Ως πύλη εισόδου τροφών και μικροβίων στον οργανισμό, το γαστρεντερικό σύστημα συντονίζει την ανοσολογική απάντηση σε πρωτεΐνες, συστατικά και μικροοργανισμούς. Όταν αναγνωρίζει ένα συστατικό ως τροφή, επιτρέπει την πέψη και την απορρόφησή του στο αίμα. Αντιθέτως, αυτή η ρύθμιση απουσιάζει, όταν καταναλώνονται τροφές, που έχουν υποστεί έντονη βιομηχανική επεξεργασία και περιέχουν χημικές ενώσεις. Τότε, λοιπόν εισέρχονται στο έντερο παθογόνοι μικροοργανισμοί, με αποτέλεσμα να εξασθενεί το ανοσοποιητικό σύστημα, επειδή έρχεται αντιμέτωπο με επιβλαβή βακτήρια.

Οι επαναλαμβανόμενες φλεγμονές ή λοιμώξεις και η συνεχής αδυναμία και κόπωση αποτελούν σημεία, που μαρτυρούν δυσλειτουργίες του ανοσοποιητικού συστήματος. Φλεγμονώδεις καταστάσεις του εντέρου έχουν συνδεθεί με τη νόσο Crohn, την ελκώδη κολίτιδα, τη ρευματοειδή αρθρίτιδα και τη σπονδυλοαρθρίτιδα.

Στο μικροβίωμα του εντέρου απελευθερώνεται γαλακτικό οξύ, μέσω του οποίου προωθείται η έκκριση των πεπτικών ενζύμων που χρειάζονται, προκειμένου να πραγματοποιηθεί η πέψη των τροφών. Το μικροβίωμα, μάλιστα, εμποδίζει την εγκατάσταση των παθογόνων βακτηρίων στον οργανισμό μας, διατηρώντας ένα ελαφρώς όξινο pH, το οποίο απωθεί τα βακτήρια. Με αυτόν τον τρόπο, ένα υγιές μικροβίωμα ενισχύει το ανοσοποιητικό μας σύστημα. Αυτό συμβαίνει, επειδή το 70-80% του ανοσοποιητικού μας συστήματος εδράζεται στο έντερο μας και η σωστή ισορροπία των μικροβίων, ως μέρος του μικροβιώματος, διατηρεί υγιές το ανοσοποιητικό σύστημα.

 

Η βάση για ένα υγιές και λειτουργικό Ανοσοποιητικό Σύστημα

Η γαστρεντερική οδός θεωρείται το μεγαλύτερο ανοσολογικό όργανο στο σώμα, το οποίο έχει πρωτεύοντα ρόλο στη ρύθμιση της ομοιόστασης του ανοσοποιητικού συστήματος. Συμβάλλει στην άμυνα του οργανισμού, κατά την οποία τα επιθηλιακά κύτταρα παρέχουν φυσικό φραγμό και συνεργάζονται με τα ανοσοποιητικά κύτταρα, προκειμένου να καταπολεμήσουν τους παθογόνους παράγοντες και να περιορίσουν την άμεση επαφή τους με το επιθήλιο.

Σε αντίθεση με προηγούμενες πεποιθήσεις, το εντερικό επιθηλιακό φράγμα δεν είναι ένα στατικό φυσικό φράγμα, αλλά αλληλεπιδρά ισχυρά με το μικροβίωμα του εντέρου και τα κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος. Μάλιστα, οι «κάτοικοι» του εντέρου, δηλαδή το εντερικό μικροβίωμα, ενισχύουν την ωρίμανση του ανοσοποιητικού συστήματος σε δύο επίπεδα: της φυσικής και της επίκτητης ανοσίας. Το ανθρώπινο σώμα αποτελεί μια βιοχημική μηχανή, που λειτουργεί υπό αυστηρά προκαθορισμένες προϋποθέσεις. Οποιαδήποτε απόκλιση από το φυσιολογικό και το ιδανικό προξενεί προβλήματα, τα οποία μπορούν να εκδηλωθούν σαν ασθένειες, αφού παρέλθει ένα συγκεκριμένο χρονικό διάστημα. Επομένως, η καλή υγεία του πεπτικού και γαστρεντερικού συστήματος είναι ζωτικής σημασίας για την εύρυθμη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος.

 

Διαβάστε επίσης

Η καλή διάθεση ξεκινά από ένα υγιές πεπτικό σύστημα

Χρόνια Νοσήματα – Υπάρχει λύση;

Ανθρώπινο Μικροβίωμα & Παχυσαρκία

 

Πηγές – Βιβλιογραφία

  • Klingberg E, Strid H, Sta˚ hl A, et al. A longitudinal study of fecal calprotectin and the development of inflammatory bowel disease in ankylosing spondylitis. Arthritis Res Ther 2017; 19: PMC5289027.
  • Peyrin-Biroulet L, Ferrante M, Magro F, et al. Results from the 2nd Scientific Workshop of the ECCO. I: Impact of mucosal healing on the course of inflammatory bowel disease. J Crohns Colitis 2011; 5: 477–483.
  • Nishimura S, et al. CD8+ effector T cells contribute to macrophage recruitment and adipose tissue inflammation in obesity. Nat Med. 2009;15(8):914–920.
  • Talukdar S, et al. Neutrophils mediate insulin resistance in mice fed a high-fat diet through secreted elastase. Nat Med. 2012;18(9):1407–1412.
  • Ramanan D, Cadwell K. Intrinsic Defense Mechanisms of the Intestinal Epithelium. Cell host & microbe. 2016;19:434-41. doi:10.1016/j.chom.2016.03.003.
  • Marchiando AM, Graham WV, Turner JR. Epithelial barriers in homeostasis and disease. Annu Rev Pathol. 2010;5:119-44. doi:10.1146/annurev.pathol.4.110807.09 2135. PMID:20078218
  • DiGiulio DB. Diversity of microbes in amniotic fluid. Semin Fetal Neonatal Med. 2012; 17:2–11.
  • Jiménez E, Fernándes L, Marín M, et al. Isolation of commensal bacteria from umbilical cord blood of healthy neonates born by cesarean section. Curr Microbiol. 2005; 51:270–274.