Στην πολυάσχολη καθημερινότητα που ζούμε, ένας επαρκής και ποιοτικός ύπνος πολλές φορές θεωρείται πολυτέλεια. Προσπαθώντας να ανταποκριθούμε σε ένα σύγχρονο κόσμο που κινείται σε γρήγορους ρυθμούς, σε μία ζωή γεμάτη άγχος και ευθύνες, συχνά αμελούμε πόσο σημαντικό είναι να ξεκουραζόμαστε επαρκώς.
Όλοι γνωρίζουμε την αίσθηση κούρασης και έλλειψης ενέργειας όταν δεν έχουμε κοιμηθεί καλά το προηγούμενο βράδυ. Αυτό που είναι λιγότερο γνωστό είναι ότι η έλλειψη ύπνου επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό τη ρύθμιση βασικών μηχανισμών των σωματικών μας λειτουργιών και έχει άμεση επίπτωση στην υγεία και την ευημερία μας.
Tι συμβαίνει στο σώμα μας όταν δεν κοιμόμαστε καλά;
Με τη χρόνια στέρηση του ύπνου παρατηρείται απώλεια ενέργειας. Είναι αξιοσημείωτο το πόσο αυξάνεται το οξειδωτικό στρες. Οι φλεγμονές αρχίζουν να εμφανίζονται και σταδιακά εντείνονται. Η απώλεια ελέγχου του κιρκάδιου ρυθμού μέσω της γενετικής έκφρασης διαταράσσει τη σηματοδότηση των ορμονών και την απαραίτητη επικοινωνία κυττάρου προς κύτταρο.
Αυξάνεται η προδιάθεση για πολυάριθμες χρόνιες διαταραχές της υγείας, συμπεριλαμβανομένης της παχυσαρκίας, του διαβήτη, των καρδιακών παθήσεων και του εγκεφαλικού επεισοδίου, του καρκίνου, της αρθρίτιδας, της αυτοανοσίας και της αύξησης της θνησιμότητας όλων των αιτιών.
Τα πιο κοινά προβλήματα που προκαλούνται από την στέρηση του ύπνου είναι:
- Κούραση
- Αυξημένη φλεγμονή
- Αυξημένη όρεξη και αύξηση βάρους
- Πεπτικά προβλήματα και προβλήματα κινητικότητας του εντέρου
- Απώλεια λειτουργίας και απόδοσης στην εργασία
- Γνωστική δυσλειτουργία
- Αυξημένη προδιάθεση για την εκδήλωση διαταραχών διάθεσης – κατάθλιψη, άγχος και ευερεθιστότητα
- Αυξημένη ευαισθησία σε ατυχήματα και λάθη
- Αυξημένη ευαισθησία στον πόνο και τη δυσφορία
- Ορμονικές ανισορροπίες
Οι Αμφίδρομες σχέσεις του Ύπνου
Ύπνος & Σωματικό βάρος
Ο χρόνος και η ποιότητα του ύπνου επηρεάζουν την όρεξη και το σωματικό βάρος. Αντίστοιχα, ο χρόνος, η ποσότητα και η ποιότητα της πρόσληψης τροφής επηρεάζει τον ύπνο. Η στέρηση ύπνου και η διακοπή του κιρκάδιου ρυθμού μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση του σωματικού βάρους ανεξάρτητα από την κατανάλωση θερμίδων.
Με την επαναφορά σε υγιή ύπνο και χωρίς τον περιορισμό των θερμίδων, έχει αποδειχτεί ότι πολλοί άνθρωποι χάνουν σωματικό λίπος.
Η στέρηση του ύπνου οδηγεί σε απελευθέρωση και διατάραξη των ορμονών ελέγχου της όρεξης και του κορεσμού (γκερλίνη και λεπτίνη), οδηγώντας σε αυξημένη όρεξη και υπερβολική κατανάλωση τροφής σε μια προσπάθεια του οργανισμού να στηρίξει την παραγωγή ενέργειας.
Ύπνος & Υγεία του εντέρου
Το μικροβίωμα του εντέρου επηρεάζει τον ύπνο και ο ύπνος αντίστοιχα επηρεάζει το μικροβίωμα.
Τα μικρόβια του εντέρου επηρεάζουν τη ποιότητα του ύπνου μέσω της επίδρασής τους στην ισορροπία των ορμονών, τον ενεργειακό μεταβολισμό, την αποτοξίνωση, τον ανοσοποιητικό έλεγχο και τον κιρκάδιο ρυθμό.
Η επάρκεια του ύπνου επηρεάζει εξίσου τα μικρόβια του εντέρου μέσω των ορμονών, της ενέργειας, της διαθεσιμότητας της τροφής και της ενεργοποίησης του στρες.
Η ανάγκη για ύπνο είναι μοναδική όπως και κάθε σώμα
Καλός ύπνος θεωρείται αυτός που διαρκεί τόσο όσο να καλύψει κάθε μία από τις βιολογικές μας ανάγκες. Οι ανάγκες του κάθε ατόμου για ύπνο αλλάζουν με την ηλικία, με το επίπεδο δραστηριότητας και με άλλες πτυχές της κατάστασης υγείας του ατόμου.
Τα νεογνά, όπως όλοι γνωρίζουμε, κοιμούνται το μεγαλύτερο μέρος της ημέρας – κατά μέσο όρο δεκατέσσερις έως δεκαεπτά ώρες.
Η ανάγκη για ύπνο μειώνεται σταδιακά με την ηλικία μας. Οι έφηβοι χρειάζονται κατά μέσο όρο οκτώ έως δέκα ώρες, οι νέοι ενήλικες επτά έως εννέα ώρες κατά μέσο όρο και οι ενήλικες ηλικίας από είκοσι έξι έως εξήντα τέσσερις κατά μέσο όρο επτά έως οκτώ ώρες.
Οι αποκαταστατικές ιδιότητες του ύπνου στον Οργανισμό γίνεται στη φάση NREM
Υπάρχουν δύο κύριες φάσεις ύπνου, που αναφέρονται ως μη-γρήγορος ύπνος οφθαλμικών κινήσεων (NREM) και γρήγορος ύπνος κίνησης των ματιών (REM).
Το NREM χωρίζεται σε τέσσερα στάδια: το πρώτο που είναι και το ελαφρύτερο στάδιο και εν συνεχεία τα στάδια δύο έως τέσσερα, όπου σε κάθε ένα ο ύπνος γίνεται σταδιακά βαθύτερος. Κάθε ένα από τα στάδια ύπνου έχει μοναδικά μοτίβα εγκεφαλικού κύματος καθώς και χαρακτηριστικά κίνησης των ματιών και των μυών.
Οι κύκλοι REM χαρακτηρίζονται από φαινομενικά χαοτική δραστηριότητα του εγκεφαλικού κύματος, παράλυση των μυών και έκρηξη ταχείας κίνησης των ματιών. Αυτή είναι η στιγμή που ονειρευόμαστε.
Κατά τη διάρκεια του ύπνου, ολοκληρώνουμε πολλές φορές κατά τη διάρκεια της νύχτας τους κύκλους NREM και REM. Ξοδεύουμε τον περισσότερο χρόνο μας στον ύπνο NREM και σχεδόν το είκοσι πέντε τοις εκατό στο REM.
Εάν αδυνατούμε να διατηρήσουμε αρκετό χρόνο στα βαθύτερα στάδια του ύπνου, λόγω διακοπών ή καταστάσεων που δρουν παρεμποδιστικά, δεν θα λειτουργήσουν σωστά οι αποκαταστατικές ιδιότητες του βαθύ ύπνου. Αυτό θα οδηγήσει σε κόπωση και τελικά, σε βλάβες και σε ασθένειες που αναφέρονται παραπάνω.
Αποκατάσταση υγιούς ύπνου
Η βαθύτερη μας αποκατάσταση και επούλωση συμβαίνει ενώ κάποιος κοιμάται.
Ο πόνος, το υπερβολικό άγχος, τα εμμηνοπαυσιακά συμπτώματα, τα προβλήματα ουροφόρων οδών, η αποφρακτική άπνοια ύπνου, οι διαταραχές κίνησης των άκρων και τα μεταβολικά προβλήματα που προκαλούνται από δυσλειτουργία του θυρεοειδούς ή των επινεφριδίων, αποτελούν μερικές μόνο αιτίες χρόνιας διαταραχής του ύπνου.
Ο έλεγχος μέσω εργαστηριακών εξετάσεων για την λειτουργία του θυρεοειδή και των επινεφριδίων, τα επίπεδα σιδήρου, τα επίπεδα θρεπτικών ουσιών και τους δείκτες της φλεγμονής κρίνεται απαραίτητος. Η διάγνωση τυχόν περιοδικής κίνησης των άκρων (PLM) ή της άπνοιας είναι σημαντική. Το PLM οδηγεί σε αφυπνίσεις από τα βαθύτερα στάδια του ύπνου, μειώνοντας τις αποκαταστατικές ιδιότητες του. Η άπνοια οδηγεί σε στέρηση οξυγόνου καθώς και συχνές αφυπνίσεις, μειώνοντας εξίσου την ποιότητα του ύπνου.
Για τους περισσότερους από εμάς η διαταραχή του ύπνου είναι ένα ζήτημα του τρόπου ζωής – μπορούμε εύκολα να διορθώσουμε με σωστές γνώσεις σχετικά με τον αντίκτυπό του και την πρόθεση να βελτιώσουμε αυτό το βαθιά πολύτιμο και απαραίτητο κομμάτι της ζωής μας.
Μην ξεχνάτε, ο ύπνος είναι τόσο ζωτικός για την υγεία όσο και το θρεπτικό φαγητό, η κίνηση και όλες οι άλλες πτυχές της ζωής σας που έχουν πρωτεύουσα σημασία.
Δρ. Κοΐνη Νικολέτα, Μ.D.
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, PgD in Genomic Medicine and Healthcare
Ιατρός Λειτουργικής, Αντιγηραντικής, Προληπτικής και Αναγεννητικής Ιατρικής
(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from
A4M (American Academy in Antiaging Medicine).
Διαβάστε επίσης
Αφήστε μια απάντηση