H νηστεία έχει χρησιμοποιηθεί για αιώνες, από την εποχή μάλιστα του Ιπποκράτη

Η γνωστή ρήση του Ιπποκράτη «όσο περισσότερο τρέφετε έναν άρρωστο, τόσο περισσότερο κακό του κάνετε», υποδηλώνει ότι τη νηστεία ως θεραπευτική μέθοδο, τη χρησιμοποιούσαν από τους αρχαίους χρόνους.

Τόσο ο Ιπποκράτης, όσο και άλλοι γιατροί της αρχαιότητας εφάρμοζαν ειδική μονοφαγία έως και ημέρες νηστείας ως μέθοδο αυτοθεραπείας, αυτοκαθαρισμού και αναγέννησης.

 

Τι είναι όμως Νηστεία;

Νηστεία (νη + εσθίω, δηλαδή δεν τρώω) σημαίνει πλήρης αποχή από τροφή για ένα ορισμένο χρονικό διάστημα. Άρα, η θεραπευτική νηστεία δεν πρέπει να συγχέεται με τη θρησκευτική νηστεία, κατά τη διάρκεια της οποίας κάνουμε αποχή από συγκεκριμένες ομάδες τροφίμων, κυρίως ζωικής προέλευσης.

 

Σήμερα

Δυστυχώς, δημιουργήσαμε μια κοινωνία που ζει για να τρώει και δεν τρέφεται πια για να ζήσει. Οι πρόγονοί μας δεν είχαν την πολυτέλεια να τρώνε κατά βούληση. Η σύγχρονη κοινωνία έχει δημιουργήσει ένα τέρας. Τρώμε και πίνουμε όλη μέρα. Τα τρόφιμα είναι προσβάσιμα παντού.

Πλέον η παχυσαρκία θεωρείται επιδημία και δύο στους τρεις από εμάς είναι υπέρβαροι. Η διαλείπουσα νηστεία δεν είναι μια δίαιτα, είναι ένας τρόπος ζωής. Επιτρέπει στο σώμα να αυξήσει τα ένζυμα που βοηθούν στην καύση του λίπους και ταυτόχρονα να γίνει πολύ καλύτερα η χρήση του αποθηκευμένου σωματικού λίπους ως πρωτεύον καύσιμο, αντί των υδατανθράκων που συνήθως χρησιμοποιούνται ως γρήγορη λύση ενέργειας.

 

Τι λένε οι μελέτες;

Μελέτες στο Ινστιτούτο Salk της Καλιφόρνιας και στο Εθνικό Ινστιτούτο για τη Γήρανση στη Βαλτιμόρη, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι οι συμμετέχοντες έχασαν μια αξιοσημείωτη ποσότητα βάρους, όταν περιόριζαν το φαγητό αποκλειστικά για μία περίοδο 8 ωρών. Τα 2.000 άτομα που συμμετείχαν, απέκτησαν υψηλότερη ενέργεια, καλύτερη διανοητική διαύγεια και αισθάνονταν γενικότερα πιο υγιείς.

Αυτό συμβαίνει καθώς μια ολιγόωρη αποχή από τη τροφή, συμβάλει στη βελτίωση της σηματοδότησης μεταξύ των υποδοχέων της λεπτίνης και της ινσουλίνης, καθώς η διαταραγμένη σηματοδότηση αυτών των ορμονών είναι το κλειδί για την πρόληψη χρόνιων εκφυλιστικών νόσων. Είναι επίσης αξιοσημείωτο πως η νηστεία βοηθά στη ρύθμιση ενζύμων που συμμετέχουν στην καύση του λίπους.

 

Είδη νηστείας

Η διαλείπουσα νηστεία είναι ένας γενικός όρος για τον περιορισμό ή την πλήρη εξάλειψη της τροφής, για ορισμένο χρονικό διάστημα. Μελέτες έχουν δείξει ότι η διαλείπουσα νηστεία, μπορεί να μειώσει σημαντικά τη φλεγμονή. Παρακάτω παρατίθενται διάφορα πρότυπα νηστείας:

  • 8 π.μ. – 6 μ.μ.: Εφαρμόζεται εύκολα σε αρκετούς ανθρώπους και επιτρέπει την κατανάλωση τροφής μέχρι τις 6 μ.μ.
  • 12 μ.μ. – 6 μ.μ.:. Είναι ιδανικό για ανθρώπους που δεν προτιμούν το πρωινό γεύμα. Κατά τη διάρκεια της νηστείας είναι σημαντική η κατανάλωση νερού και βοτάνων.
  • Το πλάνο νηστείας διάρκειας 2 ημερών: Κατανάλωση τροφής για πέντε ημέρες την εβδομάδα και δύο ημέρες κατά τη διάρκεια της εβδομάδας περιορισμός της τροφής σε λιγότερο από 700 θερμίδες/ημέρα. Αυτός ο θερμιδικός περιορισμός εξακολουθεί να ενεργοποιεί πολλά από τα ίδια οφέλη που προσφέρει μια πλήρης ημέρα νηστείας.
  • Το πλάνο 5-2: Πλήρης αποχή από τροφή εκτός του νερού, τσάι και ποικιλία βοτάνων για δύο μη διαδοχικές ημέρες της εβδομάδας.
  • Κατανάλωση τροφής κάθε δεύτερη μέρα: Αυτό το πλάνο είναι πιο έντονο και ισχυρό.
  • Η επιλογή να διαλέξει ο καθένας το δικό του πλάνο 8 ωρών για φαγητό. Για παράδειγμα 11:00 π.μ. έως τις 7:00 μ.μ., 9:00 π.μ. έως 5:00 μ.μ., 12:00 μ.μ. έως τις 8:00 μ.μ.

 

Αντενδείξεις

Είναι σημαντικό να αναφερθεί, ότι χρειάζονται αρκετές εβδομάδες για να προσαρμοστεί το σώμα στην όποια κατάσταση αποχής από τροφή, ώστε να αρχίζει να καίει αποτελεσματικά το λίπος.

Μέχρι τότε, πιθανόν το άτομο να διακατέχεται από διάφορα συμπτώματα, όπως το αίσθημα πείνας και έλλειψης ενέργειας. Αυτό οφείλεται συνήθως σε πτώση του σακχάρου στο αίμα, που προηγείται μέχρι ο οργανισμός να οδηγηθεί σε κέτωση.

Ενδέχεται να εμφανιστεί ζάλη, η οποία μπορεί να οφείλεται σε διάφορους λόγους όπως το χαμηλό σάκχαρο στο αίμα, η ελλιπής ενυδάτωση, η καθιστική ζωή ή η έλλειψη αλάτων.

Επίσης μπορεί να προκληθούν πονοκέφαλοι εξαιτίας της αφυδάτωσης και της ταχείας απελευθέρωσης τοξινών αποθηκευμένων στο λιπώδη ιστό και της προσωρινής υπογλυκαιμίας που παρουσιάζεται πριν τη κέτωση.

Η δυσκοιλιότητα είναι μια ακόμη αντένδειξη της διαλείπουσας νηστείας, η οποία μπορεί να προάγει την υπερανάπτυξη ανεπιθύμητων βακτηρίων. Αυτή η ανάπτυξη βακτηρίων μπορεί επίσης να οδηγήσει στο σχηματισμό τοξικών παραπροϊόντων, που τελικά να επηρεάσουν το σώμα με διάφορους τρόπους.

 

Η νηστεία δεν είναι για όλους

Δεν συνίσταται σε:

  • Άτομα με Διατροφικές Διαταραχές
  • Έγκυες γυναίκες και νεογέννητα
  • Ανήλικα παιδιά
  • Άτομα με διαβήτη τύπου Ι
  • Αθλητές σε φάση έντονης προπόνησης
  • Άτομα που βρίσκονται σε φαρμακευτική αγωγή (ειδικά φάρμακα για διαβήτη, κορτικοστεροειδή και άλλα φάρμακα, καθώς αυτά μπορούν να επηρεάσουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα)

 

Η ευεργετική δράση της διαλείπουσας νηστείας

1. Μείωση της φλεγμονής του εγκεφάλου: Τα προβλήματα ψυχικής υγείας, όπως το άγχος, η κατάθλιψη και η θολούρα του εγκεφάλου, βρίσκονται σε άνοδο και οι μελέτες δείχνουν ότι η διαλείπουσα νηστεία βελτιώνει τη λειτουργία και τη διάθεση του εγκεφάλου, χωρίς να δρα αντίθετα με μία αντικαταθλιπτική φαρμακευτική αγωγή.

Ακόμη και νευρολογικές καταστάσεις όπως η νόσος Alzheimer και η νόσος του Πάρκινσον, φαίνεται να ανταποκρίνονται θετικά στην νηστεία. Αρκετές μελέτες έχουν δείξει ότι η διαλείπουσα νηστεία μπορεί στην πραγματικότητα να προστατεύει τους νευρώνες από γενετικούς και επιγενετικούς παράγοντες, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί ουσιαστικά να επιβραδύνει τη γήρανση του εγκεφάλου.

2. Μείωση της φλεγμονής των πνευμόνων: Σε μια μελέτη, η νηστεία κάθε δεύτερη μέρα αποδείχθηκε ότι μειώνει τα συμπτώματα άσθματος και τους δείκτες οξειδωτικού στρες και φλεγμονής.

3. Καταστολή των ορμονών σηματοδότησης των φλεγμονών: Η διαλείπουσα νηστεία μειώνει την αντίσταση στην ινσουλίνη, ένα ορμονικό πρόβλημα που επηρεάζει ένα ποσοστό της τάξης του 50% των Αμερικανών ενηλίκων. Αυξάνει επίσης την παραγωγή ευεργετικών ενζύμων που βελτιώνουν την ικανότητα του σώματος να προσαρμόζεται στο στρες και να καταπολεμά τις χρόνιες παθήσεις όπως ο διαβήτης.

4.Μείωση της φλεγμονής που οδηγεί σε χρόνιο πόνο: Η διαλείπουσα νηστεία βελτιώνει τη νευροπλαστικότητα – με άλλα λόγια την ικανότητα του εγκεφάλου να σχηματίζει και να αναδιοργανώνει τις συναπτικές συνδέσεις ως απάντηση σε νέες πληροφορίες – ενώ οι ερευνητές μελετούν το ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει στη διαχείριση του χρόνιου πόνου.

5. Μείωση του κινδύνου καρκίνου: Διάφορες μελέτες εξέτασαν την ελπιδοφόρα σύνδεση μεταξύ διαλείπουσας νηστείας και του μειωμένου κινδύνου καρκίνου του μαστού.

6. Προστατεύει από τις εξάρσεις στα συμπτώματα των Αυτοάνοσων Νοσημάτων: Διατροφή που μιμείται τη νηστεία, με πρόσληψη λιγότερων από 1000 θερμίδων ημερησίως για κύκλους τριών ημερών, έχει αποδειχθεί ότι μειώνει τα συμπτώματα των Αυτοάνοσων Νοσημάτων όπως η σκλήρυνση κατά πλάκας. Φαίνεται επίσης να έχει θετική επίδραση στον λύκο.

7. Καταπραΰνει τη φλεγμονή του εντέρου: Είναι ένας εξαιρετικός τρόπος διαχείρισης των φλεγμονωδών καταστάσεων του γαστρεντερικού όπως: φλεγμονές στο στομάχι, ευερέθιστο έντερο (IBS), κολίτιδα, διάρροια και ναυτία. Η έρευνα αντανακλά επίσης τα οφέλη της νηστείας για την συνολική εντερική υγεία.

8. Ενισχύει την καρδιά: Έχει αποδειχθεί ότι η διαλείπουσα νηστεία μειώνει τον κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων και συγκεκριμένα αυξάνει τη δράση της προστατευτικής HDL χοληστερόλης και ταυτόχρονα μειώνει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και της αρτηριακής πίεσης.

9. Θεραπεύει από το «συναισθηματικό φαγητό»: Η διαλείπουσα νηστεία βοηθά τους ανθρώπους να επανέλθουν σε επαφή με τα φυσικά συναισθήματα της πείνας και μπορούν επίσης να ρίξουν φως σε τυχόν συναισθηματικές σχέσεις με τα τρόφιμα. Έτσι, βοηθά πολλούς ανθρώπους να απελευθερωθούν από πάθη και την υπερκατανάλωση «συναισθηματικού» φαγητού.

Η διαλείπουσα νηστεία, ως μέσο πρόληψης και καταπολέμησης των φλεγμονών, δρα ως ένα εξατομικευμένο προληπτικό – θεραπευτικό διατροφικό σχήμα. Για το λόγο αυτό, θα πρέπει να γίνεται πάντα με την καθοδήγηση του Θεράποντος Ιατρού.

 

Δρ. Κοΐνη Νικολέτα, Μ.D.
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, PgD in Genomic Medicine and Healthcare
Ιατρός Λειτουργικής, Αντιγηραντικής, Προληπτικής και Αναγεννητικής Ιατρικής
(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from
A4M (American Academy in Antiaging Medicine).

 

Διαβάστε επίσης

Λεπτίνη, η Ορμόνη που ρυθμίζει το βάρος μας

Παχυσαρκία και Περιττά κιλά

Χρόνια Νοσήματα