Το οξειδωτικό στρες αποτελεί μια πολύ σημαντική μορφή επίθεσης που συμβαίνει στο σώμα. Είμαστε καθημερινά εκτεθειμένοι σε οξειδωτικούς, στρεσογόνους παράγοντες μέσα από τη διατροφή μας, το περιβάλλον στο οποίο ζούμε, στα προϊόντα του μεταβολισμού, τον τρόπο ζωής, όπως είναι το κάπνισμα, η κατανάλωση αλκοόλ και η έκθεση στην υπεριώδη ακτινοβολία.
Το οξειδωτικό στρες διεγείρει την παραγωγή των ασταθών μορίων ή τα αντιδραστικά είδη οξυγόνου (ROS), όπως είναι ευρύτερα γνωστά, ή ελεύθερες ρίζες. Οι ελεύθερες ρίζες, είναι υψηλής δραστικότητας μόρια, που δημιουργούνται ως υποπροϊόντα του κανονικού μεταβολισμού (ενδογενή) και του περιβαλλοντικού στρες (εξωγενή), και είναι υπεύθυνες για κυτταρικές βλάβες κυρίως με στόχο τα κύτταρα που είναι πλούσια σε ακόρεστα λιπαρά οξέα (η κυτταρική μεμβράνη), και ευαίσθητα σε αντιδράσεις οξείδωσης. Η έναρξη της εκφυλιστικής νόσου, μπορεί να επέλθει όταν το σώμα εκτίθεται μονίμως σε αυτό το είδος του στρες και των υπερωριών, που συν τρίβουν το αμυντικό μας σύστημα.
Μελέτες δείχνουν ότι το οξειδωτικό στρες διεγείρει την παραγωγή των ελεύθερων ριζών, που μπορεί να μετουσιώσει τις πρωτεΐνες, να μεταβάλλει τους κυτταρικούς κύκλους και την επιρροή της απελευθέρωσης των προ-φλεγμονωδών μεσολαβητών (δηλαδή, τις κυτταροκίνες), οι οποίοι ενδέχεται να πυροδοτήσουν την επαγωγή ορισμένων φλεγμονωδών παθήσεων του δέρματος.
Έχει επίσης, αποδειχθεί ότι οι ελεύθερες ρίζες μπορεί να συμμετέχουν στην παθογένεια των αλλεργικών αντιδράσεων στο δέρμα. Η υπεριώδης ακτινοβολία είναι σημαντική πηγή οξειδωτικού στρες για το δέρμα. Εκτός από την παραγωγή ελεύθερων ριζών, η υπεριώδης ακτινοβολία επιδρά αρνητικά στα αμυντικά ένζυμα που διαθέτει το δέρμα ενάντια στην οξείδωση, αφήνοντάς το ακόμη πιο ευάλωτο απέναντι στην μόνιμη κυτταρική βλάβη (επιτάχυνση της γήρανσης του δέρματος). Η έννοια της συστηματικής προστασίας από την υπεριώδη ακτινοβολία μέσω συμπληρωμάτων μικρο θρεπτικών ουσιών αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο.
Υπάρχει ένα αυξανόμενο σώμα της έρευνας που δείχνει ότι συγκεκριμένα μικρο θρεπτικά συστατικά και αντιοξειδωτικά μπορεί, δυνητικά, να μετριάσουν και να καταστρέψουν τις ελεύθερες ρίζες που παράγονται.
Ελεύθερες ρίζες & Διατροφή
Η διατροφή αποτελεί τη βάση στην κατεύθυνση της ιδανικής υγείας. Τα αντιοξειδωτικά βοηθούν στη ρύθμιση και διατήρηση ενός υγιούς αμυντικού συστήματος, έτσι ώστε να αποκρούει παράγοντες που προκαλούν στρες (όπως είναι οι ελεύθερες ρίζες) και, ταυτόχρονα, επιταχύνουν τη διαδικασία της γήρανσης.
Τα αντιοξειδωτικά που περιέχονται στη διατροφή, ιδιαίτερα στα φασόλια, στα βαθύχρωμα φρούτα, το πράσινο τσάι, το σκόρδο και σε βότανα όπως ο κουρκουμάς, η κανέλα ή το δενδρολίβανο, λειτουργούν σε συνεργασία για την στήριξη του ανοσοποιητικού συστήματος κατά του οξειδωτικού στρες. Είτε αργής είτε ταχείας δράσης, τα αντιοξειδωτικά μέσω της διατροφής, πρέπει να παράγονται σε καθημερινή βάση καθώς καταστρέφονται γρήγορα και απορροφώνται από τα δυνητικά επιβλαβή μόρια ελεύθερων ριζών.
Για την παρακολούθηση της πρόσληψης αντιοξειδωτικών μέσω της διατροφής, χρησιμοποιήθηκε ένα εργαλείο, η μονάδα ORAC ή βαθμολογία. Αναπτύχθηκε από επιστήμονες του Εθνικού Ινστιτούτου Υγείας και πρόκειται για μια μέθοδο μέτρησης της αντιοξειδωτικής ικανότητας των διαφόρων τροφίμων.
Αν και η ακριβής σχέση μεταξύ της κατά ORAC αξίας τροφίμων και του άμεσου οφέλους της υγείας από αυτά είναι ακόμη υπό προσδιορισμό, προτείνεται η ενσωμάτωση τροφίμων υψηλότερα στην Κλίμακα ORAC, τα οποία θα μπορούσαν δυνητικά να προστατέψουν και να επιβραδύνουν παράγοντες οξειδωτικής πίεσης, που συμβάλλουν στην επιτάχυνση της γήρανσης και των ασθενειών.
Κατά τη σύγκριση ORAC αξιών , οι μονάδες μέτρησης πρέπει να είναι συνεπείς κατά τη σύγκριση διαφορετικών τροφών. Για παράδειγμα, το καρπούζι μπορεί να έχει μικρότερη αξία ORAC, αλλά αυτό, είναι κυρίως λόγω του βάρους του νερού. Ομοίως, τα βότανα και τα καρυκεύματα μπορεί να παρουσιάζουν υψηλές επιδόσεις όσον αφορά την ORAC, αλλά απαντούν γενικά, σε μικρές ποσότητες και όχι στην ίδια ποσότητα με τα τρόφιμα. Αυτό είναι ένα μειονέκτημα της ORAC, και έχει επικριθεί για τις ανακολουθίες. Ωστόσο η γνώση και η ενσωμάτωση των τροφών που, όσον αφορά τα αντιοξειδωτικά, βρίσκονται υψηλότερα στην αξιολογική κλίμακα, μπορεί να είναι χρήσιμο εργαλείο. Ακόμα πιο χρήσιμο εργαλείο είναι η μέτρηση του οξειδωτικού stress που γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα λειτουργικής ιατρικής.
Παρά το γεγονός ότι, στόχος μας είναι να επιτύχουμε τη λήψη όλων των θρεπτικών συστατικών μέσω της διατροφής μας, η άβολη αλήθεια είναι, πως o στόχος αυτός, αποτελεί καθημερινή πρόκληση. Η συμπλήρωση της διατροφής, η λήψη αντιοξειδωτικών μέσω λειτουργικών τροφίμων, ποτών ή συμπληρωμάτων, γίνεται ένα κρίσιμο στοιχείο στο σύστημα της λειτουργικής ιατρικής.
Τα ειδικά συνταγογραφούμενα συμπληρώματα από εξειδικευμένους ιατρούς λειτουργικής ιατρικής προσφέρουν φόρμουλες που στοχεύουν κατά του οξειδωτικού στρες, ενώ βοηθούν στην προστασία του δέρματος εσωτερικά, προλαμβάνοντας, την καταστροφική για το δέρμα και τη δραστηριότητα των ελεύθερων ριζών.
Δρ. Κοΐνη Νικολέτα, Μ.D.
Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, PgD in Genomic Medicine and Healthcare
Ιατρός Λειτουργικής, Αντιγηραντικής, Προληπτικής και Αναγεννητικής Ιατρικής
(Diplomate and Board Certified in Anti-aging, Preventive, Functional and Regenerative Medicine from
A4M (American Academy in Antiaging Medicine).
Διαβάστε επίσης
Ευχαριστουμε για τα κειμενα που στελνετε για ενημερωση μας. Και ειδικα μας αρεσουν διοτι δεν ειναι απλα πληροφοριακα οπως σε εντυπα και ΜΜΕ που κυκλοφορουν, αλλα αναλυουν ικανοποιητικα το καθε θεμα που παρουσιαζουν, οπως πολλα Newsletters που παιρνουμε απο τις ΗΠΑ . Ελπιζουμε οτι θα εξακολουθησουμε να λαμβανουμε τις αναλυτικες ενημερωσεις σας.